Xe điện hóa tốn phí đăng ký hơn xe xăng, dầu

Ít nhất 32 bang ở Mỹ đang bắt đầu tăng mức phí đăng ký xe đối với các phương tiện chạy pin hoặc sử dụng động cơ lai. Trong số đó, các chủ xe điện ở Texas sẽ sớm phải trả thêm tiền đăng ký xe, khi một dự thảo đề xuất mức phí hàng năm 200 USD với xe điện đang đợi thống đốc bang ký thông qua.

Khoản phí tăng thêm này có ý nghĩa bù đắp cho khoản doanh thu mất đi khi các chủ xe điện không còn phải trả tiền thuế khi mua xăng, dầu – thứ vốn được sử dụng để bảo trì đường bộ.

“Khi có ngày càng nhiều xe điện chạy trên những con đường ở Texas, sẽ nảy sinh lo ngại về việc loại xe này đóng góp thế nào vào quỹ bảo trì hệ thống đường sá mà chúng đang sử dụng”, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Robert Nichols, người đề xuất dự luật lên thượng viện, nói.

Ngân quỹ thu được từ dòng xe không khí thải “phải được cho vào quỹ đường bộ của bang”, theo quy định. Các dòng xe moped, xe địa hình ATV, xe golf cũng như các loại xe không được phép chạy cao tốc có thể được loại trừ.

Texas là bang mới nhất trong số các bang đang tìm cách tính phí xe điện do loại phương tiện này không cần nạp xăng hay dầu.

Theo Cơ quan lập pháp tiểu bang (NCSL), ít nhất 32 bang đang định giá mức phí hàng năm với xe điện, từ 50 USD ở Colorado, South Dakota và Hawaii, đến 225 USD ở Washington.

Nếu dự luật trở thành luật, Texas có thể giống Alabama, Arkansas, Ohio và Wyoming khi tính phí thường niên 200 USD với các chủ xe điện ngoài mức phí đăng ký thông thường.

Ở Georgia, xe điện bị tính thêm phí 211 USD, dù thống đốc Brian Kemp nêu rằng mục tiêu là biến bang này thành “thủ phủ xe điện của nước Mỹ”.

Oklahoma có hệ thống tính phí dựa trên trọng lượng xe, với 110 USD với xe từ 2.721 kg trở xuống. Và từ 1/2024, bang này sẽ thêm một khoản phí 3 cent với mỗi kWh khi một xe điện sạc tại trạm sạc công cộng.

Năm 2019, giới chức bang Illinois từng đề xuất tăng phí với xe điện, từ 18 lên thành 1.000 USD. Mức cuối cùng được áp dụng là 100 USD mỗi năm.

Ít nhất 19 bang cũng yêu cầu xe hybrid (HEV) và hybrid sạc điện (PHEV) phải trả thêm phí đăng ký. Trong một số trường hợp, chi phí này tương tự với xe điện. Ở Missouri là 38 USD hay Alabama là 100 USD.

Những đề xuất tăng phí với xe điện cho thấy sự suy giảm lợi nhuận từ các khoản thuế phí của xăng, dầu. Các mẫu xe mới hơn có mức tiêu hao nhiên liệu tiết kiệm hơn, có nghĩa tài xế ít phải đổ xăng hơn. Sự tăng trưởng của dòng xe điện – dự kiến doanh số tại Mỹ lần đầu đạt mốc một triệu xe trong năm nay – cũng là một yếu tố tác động.

Vấn đề về đa dạng nhiên liệu cho xe hơi tác động lên hệ thống gây dựng ngân sách bảo trì đường bộ cũ kỹ khi chủ yếu ảnh hưởng đến những người sử dụng ôtô động cơ đốt trong. Điều này gây ra những lo ngại cả về sự công bằng (phần lớn khách hàng mua xe điện lúc này là những người có mức thu nhập cao hơn trung bình) và sự hiệu quả.

Trong phần lớn trường hợp nêu trên, tiền thu được thường chảy vào quỹ bảo trì đường bộ. Nhưng một số bang lại dùng khoản tiền này để hỗ trợ hệ thống điện lưới và những lĩnh vực chịu sự tác động từ xe điện. Ở Colorado, 30 USD trong số phụ phí 50 USD của xe điện được cho vào quỹ sử dụng đường bộ, và 20 USD còn lại để thiết lập hệ thống trạm sạc công cộng.

Những người phản đối gọi đề xuất 200 USD của Texas là “phí trừng phạt”, đồng thời chỉ ra nghiên cứu của Consumer Reports rằng khoản bị bớt đi từ phí xăng dầu có thể chỉ là 71 USD mỗi xe.

Phe chỉ trích cũng đưa ra minh chứng. Ở Texas, phí xăng dầu là 20 cent mỗi gallon (3,78 lít). Nếu đổ đầy một bình xăng dung tích gần 57 lít cho 40 lần trong một năm, thì khoản phí thu về là 120 USD – ít hơn đáng kể so với 200 USD mà giới chức bang này đang định tính với xe điện.

Ngoài ra, không giống phí xăng dầu, phụ phí với xe điện không tương xứng với mức độ sử dụng của dòng xe này. Ví dụ, một tài xế xe công nghệ lái chiếc Tesla có thể chạy 80.000 km mỗi năm nhưng trả khoản phí bằng một tài xế thu nhập thấp đi một chiếc Nissan Leaf mỗi năm chỉ loanh quanh 5.000 km.

Một số bang khác đã ban hành hoặc đang cân nhắc những chương trình cho phép tài xế xe điện bị tính phí dựa trên số quãng đường họ đi được, thay vì một khoản cố định. Tuy nhiên, điều này sẽ dẫn tới việc phải lắp đặt một thiết bị để đo quãng đường, hoặc chủ xe phải báo số quãng đường mỗi khi đến hạn đăng ký.

Ở Utah, phí dựa trên quãng đường cho xe điện là một cent mỗi 1,6 km. Kể cả khi một chiếc xe điện chạy được 16.000 km trong cả năm, thì chủ nhân phải trả chưa đến 120 USD phụ phí.

Nhiều bang khác tính phí vào tiền điện sử dụng tại các trạm sạc công cộng. Iowa sẽ bắt đầu với 2,6 cent/kWh từ tháng 7 tới. Còn trong năm 2022, Kentucky đã tính 3 cent/kWh.

Mỹ Anh (theo CNet)