Viêm túi mật là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Viêm túi mật là bệnh hay gặp trong đời sống hiện nay, có tính chất cấp tính. Hãy cùng tìm hiểu về các vấn đề cơ bản như viêm túi mật là gì, nguyên nhân và cách điều trị qua bài viết dưới đây nhé!

Viêm túi mật là gì?

Túi mật là cơ quan nhỏ ở gan, chứa dịch mật (một trong những dịch tiêu hoá của cơ thể). Bình thường, chất tồn tại trong túi mật là “mật không hoạt động“, khi chảy ra ngoài vào ruột non thì mới trở thành dịch mật giúp cơ thể tiêu hoá các chất đặc biệt là lipid trong thức ăn.

Viêm túi mật là do dịch tiêu hoá (dịch mật đã hoạt hoá) bị mắc kẹt trong túi mật gây nên tình trạng túi mật bị viêm, sưng đỏ.

Viêm túi mật là viêm, sưng vị trí túi mật

Nguyên nhân gây viêm túi mật

Sỏi mật: sỏi di chuyển trong thành túi mật gây nên tổn thương túi mật, kích thích quá trình viêm ở vùng tổn thương. Ngoài ra, sỏi có thể chặn mất đường ra của mật, gây tích tụ mật trong túi mật, làm tăng áp lực bên trong khiến túi mật bị viêm và nhiễm khuẩn.

Chấn thương vùng bụng: các chấn thương ở vị trí hạ sườn phải sẽ gây nên tổn thương túi mật, làm hoạt hoá quá trình viêm cấp tính gây viêm túi mật.

Ký sinh trùng: các ký sinh trùng giun, sán đi nhầm vào đường mật gây nên tình trạng viêm ở túi mật.

Nhiễm khuẩn: E.coli, Proteus, Salmonella và một số vi khuẩn kỵ khí có thể kích hoạt viêm túi mật.

Khối u: khối u có thể chèn ép vào túi mật, chèn ép vào đường dẫn mật gây tích tụ dịch mật trong túi mật, tăng áp lực trong túi mật gây viêm.

Ăn quá nhiều chất béo: làm nặng thêm tình trạng viêm túi mật.

2 loại viêm túi mật

Viêm túi mật cấp tính

Viêm túi mật cấp tính xảy ra đột ngột, gây cơn đau liên tục, dữ dội. Nguyên nhân chủ yếu gây nên viêm túi mật cấp tính là do sỏi mật (chiếm 95%). Đây là một tình trạng cấp cứu trong y khoa.

Viêm túi mật mạn tính

Viêm túi mật mạn tính là tình trạng viêm ở túi mật xảy ra tái đi, tái lại nhiều lần. Nguyên nhân chính cũng là sỏi. Các triệu chứng của viêm túi mật mạn tính ít biểu hiện dữ dội như viêm túi mật cấp tính nhưng kéo dài dai dẳng.

Viêm túi mật mạn tính gây xơ teo thành túi mật, làm túi mật dính chặt vào viêm sỏi. Trường hợp không bị nhiễm khuẩn, túi mật có sỏi sẽ tồn tại trong nhiều năm.

Triệu chứng của bệnh viêm túi mật

Hầu hết các dấu hiệu viêm túi mật thường xuất hiện sau bạn ăn thực phẩm có nhiều chất béo. Sau đây là các triệu chứng của viêm túi mật cấp tính

• Đau bụng dữ dội vùng hạ sườn phải (dưới xương sườn bên phải) hoặc dưới xương ức.
• Đau bụng có thể lan theo hướng vai phải và lan ra sau lưng.
• Đau bụng tăng lên khi chạm vào hoặc bị kích thích từ bên ngoài.
• Nôn và buồn nôn.
• Sốt.
• Dù thay đổi bất kỳ tư thế nào cũng không giảm đau.

Các cơn đau do viêm túi mật mạn tính đem lại có tính chất tương tự nhưng kéo dài về thời gian hơn:

• Đau nhói, đau âm ỉ ở phần trên bên phải hoặc giữa bụng, có thể kèm theo chuột rút.
• Cơn đau kéo dài liên tục khoảng 30 phút.
• Đau lan ra lưng hoặc dưới xương bả vai phải.
• Sốt.
• Buồn nôn, ói mửa.
• Phân có màu đất sét.
• Vàng da và lòng trắng của mắt.

Biến chứng nguy hiểm

Nhiễm trùng trong túi mật (ứ mủ trong túi mật): tình trạng mật tắc và ứ trong túi mật sẽ làm cho túi mật chứa nhiều mật ở trạng thái hoạt động gây nên nhiễm trùng túi mật.

Hoại tử túi mật: đây là biến chứng phổ biến nhất của viêm túi mật, hay gặp ở người lớn tuổi. Hoại tử túi mật gây nên tình trạng túi mật không còn giữ được cấu trúc ban đầu, có thể dẫn tới tình trạng vỡ hay rách túi mật

Thấm mật phúc mạc, xì rò dịch mật do thủng túi mật: túi mật bị thủng làm cho dịch mật thấm vào ổ bụng gây nhiễm trùng ổ bụng, nặng hơn có thể gây hoại tử đường dẫn mật gây viêm phúc mạc mật. Viêm phúc mạc mật là 1 biến chứng nguy hiểm có thể khiến bệnh nhân bị sốc nhiễm khuẩn máu

Sốc nhiễm khuẩn máu: đây là biến chứng nặng nhất chiếm từ 16% – 24%, đa số gặp ở người lớn tuổi. Sốc nhiễm khuẩn xảy ra là do mật chảy vào máu, làm thay đổi tính chất của máu, hơn nữa các vi khuẩn có trong mật sẽ tràn vào máu gây nhiễm trùng máu, sau đó là nhiễm trùng khắp cơ thể nhanh chóng [1].

Cách chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán viêm túi mật, bác sĩ sẽ hỏi các triệu chứng của viêm túi mật cũng như tiền sử trước đây bệnh nhân gặp phải, để chỉ định các xét nghiệm cần thiết như

Xét nghiệm máu (công thức máu và sinh hóa máu): tìm dấu hiệu nhiễm trùng hoặc các vấn đề về túi mật.

Chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, X-quang, CT-scanner): các xét nghiệm dùng để đánh giá tình trạng túi mật và ống dẫn mật. Thông tin mà các phương pháp này mang lại sẽ chỉ báo đến dấu hiệu viêm túi mật hoặc sỏi trong ống mật.

Xạ hình gan mật (HIDA Scan): theo dõi quá trình sản xuất và dòng chảy của mật từ gan đến ruột non, xác định được các điểm tắc nghẽn trên đường di chuyển của mật để có phương pháp can thiệp kịp thời.

Một số phương pháp khác: PTC (chụp đường mật xuyên gan qua da), ERCP (chụp mật tụy ngược dòng qua nội soi)

Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Viêm túi mật cấp tính là một cấp cứu không thể trì hoãn. Vì vậy, nếu gặp những vấn đề sau, nên đến ngay bệnh viện để được thăm khám.

• Đau bụng đột ngột, dữ dội, vùng đau ở bên phải (vị trí của gan).
• Đau bụng kèm nôn và buồn nôn.
• Sốt cao (lớn hơn 38 độ C).

Nếu gặp các trường hợp của viêm túi mật mạn tính cũng nên đến các cơ sở chuyên khoa.

• Vàng da, vàng mắt.
• Phân lỏng, nhạt màu.
• Đầy bụng.

Vàng mắt là đặc điểm chỉ báo bệnh gan, mật

Nơi khám chữa viêm túi mật

Khi gặp các vấn đề về túi mật, nên đến Khoa Tiêu hoá – Gan mật của các bệnh viện đa khoa uy tín để được thăm khám và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín như:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Thanh Nhàn

Các cách điều trị bệnh viêm túi mật

Điều trị nội khoa: nhịn ăn, truyền dịch, kháng sinh

• Nhịn ăn: nhịn ăn hoàn toàn để tạo thời gian cho túi mật nghỉ ngơi.
• Truyền dịch: với mục đích tránh mất nước cho cơ thể.
• Kháng sinh: để điều trị tình trạng nhiễm trùng túi mật cũng như nhiễm trùng đường mật.

Phẫu thuật cắt bỏ túi mật

Khi các bác sĩ xác định được tình trạng viêm túi mật, sẽ quyết định có cắt bỏ túi mật hay không trong vòng 24 – 48 giờ. Phẫu thuật này được thực hiện bằng cách đưa dụng cụ siêu âm qua đường hạ sườn phải để cắt bỏ túi mật.

Dẫn lưu túi mật qua da

Trong trường hợp không thể phẫu thuật ví dụ như người thể trạng quá yếu,… có thể phải dẫn lưu đường mật qua da để tránh tình trạng nhiễm trùng túi mật, ống mật, ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng phúc mạc, nhiễm trùng máu.

Biện pháp phòng ngừa

Ăn uống lành mạnh: ăn nhiều rau, chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều cholesterol.

Tập thể dục: duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 5 ngày/tuần và ít nhất 30 phút/ngày.

Chế độ giảm cân phù hợp: giảm cân từ từ, không nên giảm cân quá nhanh vì có thể làm hình thành sỏi mật.

Viêm túi mật đặc biệt là viêm túi mật cấp tính là một bệnh cần phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức cơ bản xoay quanh viêm túi mật. Nếu bạn thấy bài viết này hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!

Nguồn: NHS, Mayo Clinic, Cleveland Clinic, Johns Hopkins Medicine.