Vì sao một số người thích xem các ‘thánh ăn’?

Nghề mukbang (quay quá trình ăn trực tuyến) đang nở rộ, đặc biệt là ở các quốc gia châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc. Những người hành nghề mukbang kiếm được rất nhiều tiền từ việc ghi hình quá trình ăn uống của mình. Họ có một lượng fan đông đảo và cạnh tranh nhau về lượt người xem và theo dõi. Một số mukbang-er nổi tiếng có còn số người hâm mộ chẳng kém các nghệ sĩ.

Như trường hợp Bethany Gaskin, còn có tên khác là Blove, ngồi trước màn hình máy tính với nụ cười tươi, trò chuyện với khán giả khi thưởng thức món hải sản Cajun. Người xem có thể nghe thấy âm thanh răng rắc của tiếng càng cua khi cô tách phần thịt tươi ngon bên trong. Cô có hơn một triệu người theo dõi, nhận được các bình luận tích cực hàng ngày.

Các video đôi khi mang tính giáo dục. Ví dụ, người dẫn chương trình hoặc chủ kênh giới thiệu cho người xem về món ngọn địa phương, mùi vị của chúng. Dù vậy, mukbang vẫn bị các chuyên gia chỉ trích vì tạo ra hành vi ăn uống không lành mạnh, đôi khi dẫn đến rối loạn ăn uống.

Theo các chuyên gia, nghiên cứu về tâm lý có thể giúp giải thích nguyên nhân vì sao một số người thích xem những video ăn uống. Sự kết hợp của các yếu tố giác quan, tâm lý, xã hội, cảm xúc, môi trường, thậm chí là thần kinh tạo nên sự yêu thích kỳ lạ này, phó giáo sư Rachel Herz, nhà thần kinh học tại Trường Y khoa Alpert thuộc Đại học Brown, giải thích.

Theo phó giáo sư Herz, thông qua âm thanh, các video mukbang có thể tạo ra phản ứng cảm giác – vận động tự chủ, còn gọi là ASMR. Cảm giác này sinh ra từ một phần não bộ khiến người dùng thư giãn, thoải mái. Những âm thanh quen thuộc khi ăn như húp, nhai và hình ảnh từ món ăn kích hoạt phản ứng ASMR cho nhiều người xem.

Các nghiên cứu cho thấy ASMR có thể khiến não giải phóng một số loại hormone thần kinh nhất định như dopamine, oxytocin, endorphin giúp cải thiện tâm trạng, sự tập trung, giảm đau.

Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Khoa học Văn hóa, Y học và Tâm thần năm 2020, các nhà khoa học đã phân tích các bình luận trên YouTube và bài đăng ở diễn đàn Reddit về việc xem các video mukbang. Họ nhận thấy một số người xem video ăn uống bởi sự cô đơn. Nghiên cứu nhận định các video mang lại cảm giác có thêm người ăn chung đối với một số khán giả, giải quyết nỗi sợ phải ăn cơm một mình. Các video dạng này có tác động tích cực.

Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra mukbang khiến những người mắc chứng rối loạn ăn uống, người dễ tổn thương, ảnh hưởng tâm lý như trẻ em hình thành thói quen ăn uống không lành mạnh. Thực đơn của người làm mukbang thường nhiều calo, nhiều đồ chiên rán (để tạo hiệu ứng âm thanh), gây ra các vấn đề sức khỏe.

Nghiên cứu năm 2021 chỉ ra rằng một số người dành quá nhiều thời gian xem mukbang, đến mức sinh chứng nghiện. Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã yêu cầu 604 tình nguyện viên điền vào thang đo mức độ nghiện xem video ăn uống và một số bảng câu hỏi khác. 2% người tham gia cho biết họ xem mukbang từ 4 giờ trở lên mỗi ngày.

Thục Linh (Theo Psychology Today, Thrillist)