Uống nước lá, hoa đu đủ có trị được ung thư?

Trong dân gian, lá cây đu đủ được sử dụng để sát khuẩn, kháng nấm, kháng viêm, chữa sốt rét, trừ giun sán. Chất carpain từ lá đu đủ còn tác dụng làm chậm nhịp tim, có trường hợp dùng làm thuốc trợ tim.

Chất mủ trắng của đu đủ chứa một loại enzyme gọi là “papain” có khả năng thủy giải protein – được sử dụng để làm mềm thịt, làm chất khử trùng băng bó vết thương, dùng trong trường hợp khó tiêu, nấm ngoài da, bệnh vẩy nến và ung thư. Papain còn có tác dụng trung hòa một số độc tố.

Nước hãm từ rễ đu đủ dùng điều trị các bệnh hoa liễu, bệnh trĩ và bệnh mụn cóc.

Ở Việt Nam, theo sách Những cây thuốc và vị thuốc của Việt Nam của GS. Đỗ Tất Lợi, người dân thường sử dụng nhựa đu đủ làm thuốc trị giun như giun kim, giun đũa, sán lợn, nhưng không có tác dụng với giun móc. Hạt đu đủ có khả năng kháng khuẩn mạnh. Hoa đu đủ đực tươi hoặc phơi khô hấp với đường hoặc đường phèn dùng chữa bệnh ho, viêm ống phổi, mất tiếng. Rễ đu đủ sắc uống làm thuốc cầm máu trong bệnh băng huyết, bệnh sỏi thận.

Có thể thấy theo kinh nghiệm dân gian, đu đủ là một loại thực phẩm, đồng thời là một dược liệu đa chức năng. Tuy nhiên, các tài liệu ghi nhận trước đây đều không đề cập đến tác dụng điều trị ung thư của lá và hoa đu đủ.

Gần đây, rất nhiều thông tin cho rằng lá và hoa đu đủ, đặc biệt là hoa đu đủ đực, được xem là thần dược chữa nhiều loại ung thư khác nhau.

Để tìm các căn cứ khoa học hiện đại giải thích vấn đề này, chúng tôi đã tra cứu nhiều nguồn tài liệu khác nhau gồm các đề tài, bài báo nghiên cứu trong ngoài nước về lá và hoa đu đủ đực. Kết quả cho thấy hầu như các nghiên cứu về ung thư trên hai bộ phận này đều là thử nghiệm trên tế bào ung thư được nuôi cấy bên ngoài cơ thể sống, chưa có nghiên cứu trên cơ thể động vật (trừ một báo cáo thử trên chuột từ nhóm nghiên cứu tại Hà Tĩnh), đặc biệt không thấy các nghiên cứu trên người (nghiên cứu lâm sàng).

Nghiên cứu của một số tác giả nước ngoài cho thấy lá đu đủ có tác dụng ức chế trung bình trên một số dòng tế bào ung thư nuôi cấy. Những nhóm nhà khoa học này đều kiến nghị cần phải có nghiên cứu sâu hơn mới có thể khẳng định.

Tóm lại, các phân tích ở trên cho thấy chưa đủ căn cứ khoa học khẳng định hoa đu đủ đực có tác dụng chữa ung thư. Chúng ta có thể sử dụng lá, hoa đu đủ như cách pha trà uống thông thường, theo liều 4-12 g/ngày trong một thời gian nhất định (không uống thay nước). Cần thận trọng với một số nhóm đặc biệt như trẻ em, phụ nữ có thai và người bị loét dạ dày. Sử dụng cho mục đích điều trị hay hỗ trợ điều trị bệnh thì cần phải hỏi ý kiến của chuyên gia để dùng phù hợp.

Tiến sĩ, dược sĩ Nguyễn Thành Triết
Phó trưởng Bộ môn Dược học cổ truyền
Trường Đại học Y Dược TP HCM