Tiền tệ là gì? Tiền tệ xuất hiện khi nào? Bản chất, chức năng và lịch sử ra đời của tiền tệ

Tiền tệ được sử dụng phổ biến trong cuộc sống hằng ngày để trao đổi, mua bán hàng hóa. Nhưng để có thêm kiến thức tổng quát về tiền tệ là gì? Tiền tệ xuất hiện khi nào? Và để hiểu rõ bản chất của tiền tệ, mời bạn cùng đọc những chia sẻ dưới đây của Reviewedu nhé!

Tiền tệ là gì?

Để hiểu theo cách tổng quát nhất thì tiền tệ là phương tiện làm trung gian để trao đổi hàng hóa và dịch vụ được chấp nhận thanh toán trong một khu vực nhất định hoặc giữa một nhóm người cụ thể. Tiền tệ còn là bất cứ cái gì được chấp nhận chung trong thanh toán để đối lấy hàng hoá, dịch vụ hoặc trả các khoản nợ.

Hiện nay ngoài mang hình thức tiền giấy hoặc tiền xu do Nhà nước (ngân hàng trung ương, bộ tài chính,…) phát hành, tiền hàng hóa (gạo, muối, vàng), tiền thay thế (coupon, dặm bay, điểm thưởng,…), còn có tiền ảo do một mạng lưới máy tính phát hành (Bitcoin,..).

Tiền tệ xuất hiện khi nào? Nguyên nhân sự ra đời của tiền tệ

Không thể biết rõ tiền tệ xuất hiện khi nào và con người bắt đầu sử dụng những đồng tiền kim loại từ bao giờ. Nhưng nó được biết trước tiên bằng đồng, sắt, vàng hoặc bạc,… xuất hiện những năm TCN. Sau đó đến Tiền giấy hoặc giấy bạc lần đầu tiên xuất hiện tại Trung Quốc từ năm 600 đến năm 1455; được lưu hành trong thời nhà Tống. 

Tại châu Âu, giấy bạc ngân hàng đầu tiên được ngân hàng Stockholms Banco ở Thụy Điển phát hành năm 1661. Trong thập niên 1690, Khu Thuộc Địa Vịnh Massachusetts tại Mỹ in tiền giấy và ở đây việc sử dụng tiền giấy trở nên phổ biến hơn.

Tiền tệ ra đời từ nhu cầu kinh tế thực tế của con người khi nền sản xuất, xã hội phát triển. Sản xuất hàng hóa và thị trường ngày càng mở rộng thì phải hình thành vật ngang giá chung thống nhất. Khi vật ngang giá chung được cố định ở một hàng hóa độc tôn và phổ biến thì xuất hiện hình thái tiền tệ của giá trị.

Tiền tệ đã trải qua những giai đoạn cột mốc nào?

Tiền tệ đã trải qua nhiều giai đoạn để đến được một hệ thống thống nhất chung như hiện nay.

Thời kỳ hàng đổi hàng

Trong thời cổ đại, người ta trao đổi các đồ vật hoặc sản phẩm cho nhau để nhận lại những gì họ muốn hoặc cần.

Khoảng giữa những năm 9000 – 6000 trước công nguyên, vật nuôi được xem là đơn vị trao đổi chủ yếu. Sau đó, khi nền nông nghiệp phát triển mạnh mẽ thì những loại cây trồng, sản phẩm từ nông nghiệp lại được sử dụng để trao đổi một cách phổ biến.

Vỏ sò

Người Trung Quốc bắt đầu sử dụng những vỏ sò như một loại tiền tệ từ 1200 – 800 năm trước Công nguyên. Sau đó, loại hình tiền tệ này lan sang các nước ở Châu Phi và Bắc Mỹ.

Đồng tiền kim loại

Vào khoảng 1000 năm trước Công nguyên, người Trung Quốc bắt đầu sản xuất ra những đồng tiền xu đầu tiên được làm từ kim loại và có lỗ trống để có thể xâu thành một chuỗi.

Đồng xu vàng và bạc

Khoảng 500 năm trước công nguyên, những đồng tiền xu bằng bạc in hình các vị thần, vị hoàng đế để khẳng định sự thống trị của họ. Ban đầu những đồng tiền này được sử dụng ở Lydia, Thổ Nhĩ Kỳ sau đó lan rộng ra Hy Lạp, đế quốc Ba Tư và cả thành La Mã. Cũng trong thời gian này, nhiều nước khác bao gồm cả Lydia cũng sử dụng đồng tiền xu vàng để mua bán hàng hóa.

Tiền giấy

Tiền giấy gọn nhẹ, dễ mang theo người hơn là tiền kim loại.

Đồng tiền giấy đầu tiên được sử dụng bởi người Trung Quốc từ khoảng thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ 19 sau công nguyên.

Vàng miếng

Người Anh đã đưa ra một tiêu chuẩn vàng xác định, theo đó, vàng được đo bằng đơn vị ounce. Mỗi đơn vị tiền tệ được ấn định một lượng vàng nhất định, do đó ngăn chặn được lạm phát tiền giấy.

Thẻ tín dụng

Vào năm 1950, khi mà nhà khoa học Frank X. McNamara đưa ra ý tưởng mới về một loại thẻ tín dụng, loại thẻ này có thể dùng ở nhiều địa điểm khác nhau, chi trả cho nhiều loại hàng hóa, dịch vụ khác nhau mà không cần dùng đến tiền mặt.

Bản chất và chức năng của tiền tệ

Bản chất của tiền tệ 

Tiền tệ là hàng hoá đặc biệt được tách ra từ trong thế giới hàng hóa làm vật ngang giá chung thống nhất giữa các hàng hoá khác. Được xem là vật trung gian trong hoạt động trao đổi hàng hóa để quá trình mua bán diễn ra thuận tiện hơn. Thể hiện lao động xã hội và biểu hiện quan hệ giữa những người sản xuất hàng hoá.

Chức năng của tiền tệ 

Chức năng của tiền tệ là là thước đo giá trị; phương tiện thanh toán; phương tiện lưu thông; phương tiện cất trữ; tiền tệ thế giới. Mỗi một chức năng đều có vai trò đối với sự vận hành của thị trường.

Lịch sử ra đời của tiền giấy tại Việt Nam

Song song với quá trình phát triển tiền tệ của thế giới, Việt Nam cũng trải qua nhiều thăng trầm và biến động trong sự phát triển của đồng tiền giấy qua từng giai đoạn lịch sử.

Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ra đời. Tiền đồng cũng chính thức được in và lưu thông để khẳng định chủ quyền của đất nước tự do. Bắt đầu từ thời điểm này cho tới nay, chúng ta đã thay đổi tiền cả về hình thức, chất liệu đến mệnh giá 7 lần. 

Trước khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ra đời, trên mỗi tờ tiền đều in chữ “Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa” bằng chữ quốc ngữ, chữ Hán và hình Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mặt sau của tờ tiền thường in các hình ảnh khác về giai cấp Nông – Công – Binh. Các con số ghi mệnh giá đều được viết theo số Ả- Rập hoặc bằng chữ Hán, Lào, Campuchia. Người Việt Nam thời ấy luôn gọi tiền giấy là “giấy bạc Cụ Hồ”.

Tiền giấy do Ngân hàng Quốc gia Việt Nam phát hành năm 1951

Ngày 6 tháng 5 năm 1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 15/SL thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam với các nhiệm vụ: phát hành giấy bạc, quản lý kho bạc, thực hiện chính sách tín dụng để phát triển sản xuất, phối hợp với mậu dịch để quản lý tiền tệ và đấu tranh tiền tệ với thực dân Pháp.

Từ đó tiền giấy do Ngân hàng quốc gia Việt Nam phát hành chính thức được đưa vào sử dụng. 1 đồng ngân hàng đổi được 10 đồng tài chính (đồng Cụ Hồ) và gồm nhiều mệnh giá: 1, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000. Hình thức tiền ngân hàng khá giống với trước đây và chỉ thay đổi về các bức hình in ở mặt sau cùng màu sắc ở mỗi mệnh giá tiền.

Tiền đồng những năm 1975

Thời kỳ từ 1954 đến 1975, nước ta bị phân chia thành hai hai miền Nam – Bắc, mỗi miền lại có một loại tiền riêng nhưng vẫn gọi chung là “tiền đồng”. Cũng trong giai đoạn này, Việt Nam đã xuất hiện nhiều tổ chức chuyên in tiền giả nên trên tờ bạc 200 còn ghi thêm dòng chữ răn đe ”Hình phạt khổ sai những kẻ nào giả mạo giấy bạc do Ngân hàng Quốc gia Việt Nam phát hành ra”.

Tiền giải phóng sau năm 1975

Sau giải phóng đất nước 30/4/1975, tiền lưu hành ở miền Nam mất giá và được đổi tên thành tiền giải phóng. Đến năm 1978, sau khi Nhà nước ổn định và thống nhất về tài chính, tiền Việt Nam tiếp tục thay đổi. Ở miền Bắc, 1 đồng giải phóng đổi 1 đồng thống nhất, ở miền Nam 1 đồng giải phóng đổi 8 hào thống nhất. Đồng thời nhà nước cũng phát hành thêm các loại tiền 5 hào, 1 đồng, 5 đồng, 10 đồng, 20 đồng, 30 đồng, 50 đồng, 100 đồng.

Tiền đồng những năm 1985

Năm 1985, trước diễn biến phức tạp của nền kinh tế và tình hình khan hiếm nghiêm trọng tiền mặt trong thanh toán, Nhà nước công bố đổi tiền theo tỉ lệ 10 đồng thống nhất đổi 1 đồng tiền mới phục vụ cho cuộc cách mạng về giá cả và lương. Ngân hàng quốc gia Việt Nam đã ban hành các loại tiền 10, 20, 50 đồng.

Tiền giấy thế kỷ XX

Các tờ tiền giấy cotton có mệnh giá 10.000 và 20.000 được in năm 1990, tờ 50.000 được phát hành từ 15/10/1994 còn tờ 100.000 từ ngày 1/9/2000.

Tiền polymer tại Việt Nam được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành năm 2003, có giá trị lưu hành song song với các đồng tiền cũ với mục tiêu đáp ứng nhu cầu lưu thông tiền tệ về cơ cấu mệnh giá (thêm loại tiền có mệnh giá lớn), chủng loại.

Tiền polyme có nhiều ưu điểm như: khó làm giả, độ bền cao, không thấm nước, thích hợp sử dụng trong các thiết bị hiện đại như ATM, máy đếm tiền.

Kể từ khi tiền polymer được đưa vào sử dụng, bắt đầu từ ngày 1/9/2007, tiền giấy mệnh giá 50.000 và 100.000 đã hết giá trị lưu hành và từ ngày 1/1/2013, các loại tiền cotton mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng cũng đã ngừng lưu hành trên lãnh thổ Việt Nam. Hiện nay chỉ còn các tờ tiền giấy mệnh giá nhỏ dưới 5.000 đồng (1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng …) còn giá trị lưu hành tại Việt Nam.

Kết luận

Qua bài viết tổng hợp về tiền tệ, chúng ra phần nào có thể hình dung được tiền tệ xuất hiện khi nào. Trải qua bao nhiêu sự biến đổi, tiền tệ ngày càng trở nên hiện đại, thuận tiện và khiến giao dịch trở nên nhanh chóng hơn. Với nhiều hình thức tiền tệ, mỗi quốc gia lại có một đơn vị tiền tệ riêng nhưng về bản chất đây vẫn là vật trung gian trao đổi, mua bán hàng hóa và thanh toán khoản nợ.

Xem thêm:

Lạm phát là gì? Hiện tượng lạm phát xảy ra khi nào? Nguyên nhân và cách kiểm soát tình trạng lạm phát

Tiền tệ là gì? Tiền tệ xuất hiện khi nào? Bản chất, chức năng và lịch sử ra đời của tiền tệ

Quầng mặt trời là gì? Hiện tượng vòng tròn quanh mặt trời có mang đến điềm xấu hay không?

Khi nào dùng s es? Hướng dẫn cách thêm s, es vào động từ, danh từ và cách phát âm

Muốn làm luật sư thì học luật cần giỏi môn gì? Ngành luật nên theo học tại trường nào là tốt nhất