Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử là bức tranh thiên nhiên đẹp về một miền quê đất nước, là tiếng lòng của một con người tha thiết yêu đời, yêu người. Tác phẩm được giới thiệu trong chương trình Ngữ văn lớp 11.
Hôm nay, Pgdphurieng.edu.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 11: Đây thôn Vĩ Dạ. Các bạn học sinh có thểm tham khảo nội dung chi tiết ngay sau đây.
Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ – Mẫu 1
Soạn văn Đây thôn Vĩ Dạ chi tiết
I. Tác giả
– Hàn Mặc Tử (1912 – 1940), tên khai sinh là Nguyễn Trọng Trí.
– Quê ở làng Lệ Mỹ, tổng Võ Xá, huyện Phong Lộc, tỉnh Đồng Hới (nay là tỉnh Quảng Bình) trong một gia đình viên chức nghèo theo đạo Thiên Chúa.
– Cha của ông mất sớm, Hàn Mặc Tử sống với mẹ ở Quy Nhơn và học trung học ở trường Pe-lơ-ranh ở Huế hai năm.
– Sau đó ông về làm công chức ở Sở Đạc điền Bình Định, rồi vào Sài Gòn làm báo.
– Năm 1936, Hàn Mặc Tử bị mắc bệnh phong, về ở tại Quy Nhơn chữa bệnh và mất tại trại phong Quy Hòa.
– Hàn Mặc Tử là một trong những nhà thơ có sức sáng tạo mạnh mẽ nhất trong phong trào Thơ mới.
– Ông làm thơ từ năm 14, 15 tuổi với các bút danh như: Minh Duệ Thị, Phong Trần, Lệ Thanh… Ban đầu, ông sáng tác theo khuynh hướng thơ Đường cổ điển, sau đó thì chuyển hẳn sang khuynh hướng lãng mạn.
– Hồn thơ Hàn Mặc Từ nổi bật với những tình yêu đau đớn hướng về cuộc đời trần thế.
– Một số nhận định về Hàn Mặc Tử:
“Trước không có ai, sau không có ai, Hàn Mặc Tử như một ngôi sao chổi xoẹt qua bầu trời Việt Nam với cái đuôi chói lòa rực rỡ của mình”.
(Chế Lan Viên)
“…Một nguồn thơ rào rạt và lạ lùng…” và “Vườn thơ Hàn rộng không bờ không bến càng đi xa càng ớn lạnh…”
(Hoài Thanh)
– Các tác phẩm chính: Gái quê (1936, thơ), Thơ Điên (1938, sau đổi thành Đau thương), Xuân như ý, Thượng thanh khí, Cẩm châu duyên, Duyên kỳ ngộ (kịch thơ, 1939)…
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
– “Đây thôn Vĩ Dạ” (lúc đầu có tên là “Ở đây thôn Vĩ Dạ”) được sáng tác năm 1938.
– Bài thơ được in trong tập Thơ Điên (về sau tập thơ này đổi tên thành Đau thương).
– “Đây thôn Vĩ Dạ được gợi cảm hứng từ mối tình đầu của Hàn Mặc Tử với một cô gái vốn quê ở Vĩ Dạ – một thôn nhỏ bên dòng sông Hương (Huế).
– GS. Nguyễn Đăng Mạnh từng cho biết: “Hồi làm nhân viên ở sở đạc điền Quy Nhơn, Hàn Mặc Tử có thầm yêu trộm nhớ đơn phương một cô gái người Huế tên là Hoàng Thị Kim Cúc, con ông chủ sở. Một thời gian sau, nhà thơ vào Sài Gòn làm báo, khi trở lại Quy Nhơn thì cô gái đã theo gia đình về Vĩ Dạ (Huế). Một buổi kia, cô Cúc do sự gợi ý của một người em thúc bá, bạn của Hàn Mặc Tử, gửi vào cho nhà thơ một tấm bưu ảnh chụp một phong cảnh sông nước có thuyền và bến, kèm theo mấy lời thăm hỏi để an ủi nhà thơ lúc này đã mắc hiểm nghèo (bệnh phong). Lời thăm hỏi không ký tên, nhưng bức ảnh và những dòng chữ kia đã kích thích trí tưởng tượng, cảm hứng và đã gợi dậy những gì thầm kín xa xưa của Hàn Mặc Tử…”
3. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1. Khổ thơ thứ nhất: Khung cảnh thiên nhiên nơi thôn Vĩ.
- Phần 2. Khổ thơ thứ hai: Khung cảnh sông nước đêm trăng, tâm trạng của nhà thơ.
- Phần 3. Khổ thơ cuối cùng: Khát vọng tình yêu, cuộc sống của nhà thơ.
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên thôn Vĩ
a. Câu 1: Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
– Câu hỏi có hai cách hiểu:
- Lời của người thôn Vĩ hỏi tác giả.
- Lơi phân thân của tác giả tự hỏi chính mình.
=> Dù hiểu theo cách nào thì câu hỏi trên cũng thể hiện được nỗi nhớ thôn Vĩ da diết cũng như mong muốn được về chơi thôn Vĩ.
b. Câu 2: Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
– Hình ảnh “nắng hàng cau”: ánh nắng của bao trùm khắp làng quê.
– Điệp ngữ: “nhìn nắng” – “nắng mới” thể hiện một không gian tràn đầy ánh nắng sức sống.
c. Câu 3: Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
– Khu vườn không chỉ tràn ngập sắc nắng mà còn sắc xanh.
– “xanh như ngọc”: một màu xanh mát mẻ, tươi mới và dễ chịu.
d. Câu 4: Lá trúc che ngang mặt chữ điền
– Trong không gian thiên nhiên thôn Vĩ, hình ảnh con người thoáng xuất hiện:
– Khuôn mặt chữ điền của người thôn Vĩ thấp thoáng sau tán trúc. Khuôn mặt chữ điền gợi ra vẻ hiền lành phúc hậu, phải chăng đó là khuôn mặt của người con gái Hàn Mặc Tử thầm thương?
=> Bức tranh thiên nhiên thôn Vĩ trong sáng, tươi tắn và có sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
2. Bức tranh sông nước trong đêm trăng
– Hình ảnh thiên nhiên thể hiện sự chia lìa “gió theo lối gió, mây đường mây”: gió, mây vốn quấn quýt nay chia lìa đôi ngả.
– “Dòng nước buồn thiu”: sông như nhuốm màu tâm trạng buồn bã, thê lương.
– Hình ảnh “hoa bắp lay: cũng giống như cuộc đời lưu lạc trôi nổi của con người.
=> Hình ảnh thiên nhiên đêm trăng đượm buồn và mờ ảo, hư không.
3. Tâm trạng của nhà thơ
– Khung cảnh cũng vận động từ thực đến ảo, từ vườn thôn Vĩ đến sông trăng và cuối cùng chìm vào tâm thức mờ ảo của sương khói.
– Câu hỏi tu từ “Ai biết tình ai có đậm đà?” là lời nhân vật trữ tình vừa là để hỏi người và vừa để hỏi mình, vừa gần gũi vừa xa xăm, vừa hoài nghi vừa như giận hờn, trách móc.
– Đại từ phiếm chỉ “ai” làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng của một tâm hồn khát khao được sống, được yêu.
=> Làm nhòe mờ hình tượng của khách thể và chủ thể trữ tình, tạo nên một nỗi ám ảnh về nỗi đau trong cõi mênh mông vô tận, tâm trạng hụt hẫng và đầy tuyệt vọng của nhà thơ.
Tổng kết:
- Nội dung: Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” là bức tranh thiên nhiên đẹp về một miền quê đất nước, là tiếng lòng của một con người tha thiết yêu đời, yêu người.
- Nghệ thuật: hình ảnh biểu hiện nội tâm, bút pháp gợi tả, ngôn ngữ tinh tế, giàu liên tưởng…
Soạn văn Đây thôn Vĩ Dạ ngắn gọn
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Phân tích nét đẹp của phong cảnh và tâm trạng của tác giả trong khổ thơ đầu.
– Nét đẹp của phong cảnh thiên nhiên:
- “Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”: Gợi ánh nắng trong trẻo, tinh khôi của buổi sớm mai.
- “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”: Khu vườn mang vẻ tươi non, xanh mướt.
- “Lá trúc che ngang mặt chữ điền”: Khuôn mặt của người thôn Vĩ thấp thoáng sau tán trúc mang vẻ phúc hậu, hiền lành.
– Tâm trạng của tác giả: “Sao anh không về chơi thôn Vĩ” như một lời mời mọc, trách móc nhẹ nhàng của người con gái thôn Vĩ, hoặc cũng có thể là lời tác giả tự hỏi chính mình. Qua đó, câu thơ bộc lộ nỗi nhớ mong, khao khát được trở về thôn Vĩ của nhà thơ.
Câu 2. Hình ảnh gió, mây, sông, trăng trong khổ thơ thứ hai gợi cảm xúc gì?
– Hình ảnh “Gió theo lối gió mây đường mây”: gió, mây vốn quấn quýt nay chia lìa đôi ngả.
– “Dòng nước buồn thiu”: dòng sông như nhuốm màu tâm trạng buồn bã, thê lương.
– Hình ảnh “hoa bắp khẽ lay”: cũng giống như cuộc đời lưu lạc trôi nổi của con người.
Câu 3. Ở khổ thơ thứ ba, nhà thơ bộc lộ tâm sự của mình như thế nào? Chút hoài nghi trong câu thơ “Ai biết tình ai có đậm đà” có biểu hiện niềm tha thiết với cuộc đời không? Vì sao?
* Tâm sự của nhà thơ:
– Mơ: trạng thái vô thức của con người, nhà thơ đang đắm chìm trong cõi mộng. Điệp ngữ “khách đường xa” nhằm nhấn mạnh khoảng cách xa rời, chỉ là khách trong mơ.
=> Tâm trạng đau đớn, xót xa của nhà thơ.
– “Áo em trắng quá nhìn không ra”: từ “quá” diễn tả sự choáng ngợp, thảng thốt; “nhìn không ra” cực tả sắc trắng, trắng một cách kì lạ, bất ngờ. Đây không còn là màu sắc thực nữa mà là màu trong tâm tưởng.
– “Ở đây sương khói mờ nhân ảnh”: câu thơ có thể hiểu theo hai nghĩa.
Hình ảnh thực: gợi ra khung cảnh xứ Huế nắng nhiều, mưa nhiều nên nhiều sương khói và sương khói làm tăng thêm vẻ hư ảo, mộng mơ của xứ Huế.
Hình ảnh biểu tượng: làn sương khói làm mờ ảo cả bóng người hay chính là tượng trưng cho một mối tình mong manh, xa vời, không trọn vẹn.
* Sự hoài nghi của tác giả:
– Câu hỏi tu từ “Ai biết tình ai có đậm đà?” là lời nhân vật trữ tình vừa là để hỏi người và vừa để hỏi mình, vừa gần gũi vừa xa xăm, vừa hoài nghi vừa như giận hờn, trách móc.
– Đại từ phiếm chỉ “ai” làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng của một tâm hồn khát khao được sống, được yêu.
Câu 4. Có gì đáng chú ý trong tứ thơ và bút pháp của bài thơ?
– Tứ thơ: Từ việc khắc họa bức tranh thiên nhiên thôn Vĩ được chuyển biến về không gian, thời gian để từ đó bộc lộ tâm trạng.
– Bút pháp: kết hợp giữa lãng mạn và tượng trưng.
II. Luyện tập
Câu 1. Những câu hỏi trong bài thơ hướng tới ai và có tác dụng gì trong việc biểu hiện tâm trạng của tác giả?
* Câu hỏi thứ 1: Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
– Câu hỏi có hai cách hiểu:
- Lời của người thôn Vĩ hỏi tác giả.
- Lời phân thân của tác giả tự hỏi chính mình.
=> Dù hiểu theo cách nào thì câu hỏi trên cũng thể hiện được nỗi nhớ thôn Vĩ da diết cũng như mong muốn được về chơi thôn Vĩ.
– Câu hỏi thứ hai: “Thuyền ai đậu bến sông trăng đó/Có chở trăng về kịp tối nay?” Toát lên niềm hy vọng đầy khắc khoải. Đó là khát khao, là ước vọng được giao duyên, được hội ngộ của nhà thơ gửi gắm qua chữ “kịp”.
– Câu hỏi thứ ba: “Ai biết tình ai có đậm đà?”
- Câu hỏi tu từ “Ai biết tình ai có đậm đà?” là lời nhân vật trữ tình vừa là để hỏi người và vừa để hỏi mình, vừa gần gũi vừa xa xăm, vừa hoài nghi vừa như giận hờn, trách móc.
- Đại từ phiếm chỉ “ai” làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng của một tâm hồn khát khao được sống, được yêu.
Câu 2. Hoàn cảnh sáng tác và nội dung bài thơ gợi cho anh (chị) cảm nghĩ gì?
– Bài thơ được sáng tác trong những năm tháng Hàn Mặc Tử đang phải đối mặt với căn bệnh hiểm nghèo.
– Hàn Mặc Tử không chỉ là một bức tranh đẹp về miền quê đất nước, thông qua đó cho thấy tiếng lòng của một con người tha thiết yêu đời, yêu người.
Câu 3. Đây là bài thơ về tình yêu hay về tình quê? Vì sao bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc?
– Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ đã khắc họa đẹp về cảnh và người xứ Huế qua đó cho thấy được tình yêu thiết tha, đằm thắm của tác giả đối với quê hương đất nước, với con người xứ Huế đoan trang, dịu dàng.
– Bài thơ còn thể hiện tiếng lòng riêng tư của Hàn Mặc Tử – một con người tài hoa bạc mệnh. Dù tác giả đang phải đối mặt với cái chết cận kề nhưng vẫn khao khát sự sống. Chính vì vậy mà tác phẩm lại có được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn thế hệ bạn đọc.
Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ – Mẫu 2
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Phân tích nét đẹp của phong cảnh và tâm trạng của tác giả trong khổ thơ đầu.
– Câu hỏi “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” có hai cách hiểu:
- Lời của người thôn Vĩ hỏi tác giả.
- Lơi phân thân của tác giả tự hỏi chính mình.
=> Dù hiểu theo cách nào thì câu hỏi trên cũng thể hiện được nỗi nhớ thôn Vĩ da diết cũng như mong muốn được về chơi thôn Vĩ.
– Hình ảnh “nắng hàng cau” bao trùm khắp làng quê, cùng với điệp ngữ “nhìn nắng” – “nắng mới” thể hiện một không gian tràn đầy ánh nắng sức sống.
– Khu vườn không chỉ tràn ngập sắc nắng mà còn sắc xanh – “xanh như ngọc” một màu xanh mát mẻ, tươi mới và dễ chịu.
– “Lá trúc che ngang mặt chữ điền”: Trong không gian thiên nhiên thôn Vĩ, hình ảnh con người thoáng xuất hiện. Khuôn mặt chữ điền của người thôn Vĩ thấp thoáng sau tán trúc. Khuôn mặt chữ điền gợi ra vẻ hiền lành phúc hậu, phải chăng đó là khuôn mặt của người con gái Hàn Mặc Tử thầm thương?
=> Bức tranh thiên nhiên thôn Vĩ trong sáng, tươi tắn và có sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
Câu 2. Hình ảnh gió, mây, sông, trăng trong khổ thơ thứ hai gợi cảm xúc gì?
– Hình ảnh thiên nhiên thể hiện sự chia lìa “Gió theo lối gió mây đường mây”: gió, mây vốn quấn quýt nay chia lìa đôi ngả.
– “Dòng sông buồn thiu”: dòng sông như nhuốm màu tâm trạng buồn bã, thê lương.
– Hình ảnh “hoa bắp khẽ lay”: cũng giống như cuộc đời lưu lạc trôi nổi của con người.
– Thuyền ai đậu bến sông trăng đó: hình ảnh “sông trăng” đầy thi vị, dòng sông như ngập ánh trăng vàng.
Câu 3. Ở khổ thơ thứ ba, nhà thơ bộc lộ tâm sự của mình như thế nào? Chút hoài nghi trong câu thơ “Ai biết tình ai có đậm đà” có biểu hiện niềm tha thiết với cuộc đời không? Vì sao?
a. Tâm sự của nhà thơ được bộc lộ:
– “Mơ khách đường xa khách đường xa”: “Mơ” là trạng thái vô thức của con người, nhà thơ đang đắm chìm trong cõi mộng. Kết hợp với điệp ngữ “khách đường xa” nhằm nhấn mạnh khoảng cách xa rời, chỉ là khách trong mơ. Từ đó bộc lộ nỗi xót xa, đau đớn trước thực tại.
– Áo em trắng quá nhìn không ra: Từ “quá” cho thấy sự choáng ngợp, “nhìn không ra” nhằm cực tả sắc trắng, trắng một cách kì lạ, bất ngờ. Đây không còn là màu sắc thực nữa mà là màu trong tâm tưởng.
– “Ở đây sương khói mờ nhân ảnh”: Có thể hiểu đó là hình ảnh tả thực khung cảnh xứ Huế nắng nhiều, mưa nhiều nên nhiều sương khói và sương khói làm tăng thêm vẻ hư ảo, mộng mơ của xứ Huế. Hoặc hình ảnh biểu tượng làn sương khói làm mờ ảo cả bóng người hay chính là tượng trưng cho một mối tình mong manh, xa vời, không trọn vẹn.
b. Sự hoài nghi của tác giả:
– Câu hỏi tu từ “Ai biết tình ai có đậm đà?”: Hỏi nhưng cũng là câu trả lời; vừa để hỏi mình, vừa gần gũi vừa xa xăm, vừa hoài nghi vừa như giận hờn, trách móc. Với đại từ phiếm chỉ “ai” làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng của một tâm hồn khát khao được sống, được yêu.
Câu 4. Có gì đáng chú ý trong tứ thơ và bút pháp của bài thơ?
– Tứ thơ: Khắc họa bức tranh thiên nhiên thôn Vĩ đến sông nước đêm trăng và bộc lộ tâm trạng của nhà thơ.
– Bút pháp: kết hợp giữa lãng mạn và tượng trưng.
II. Luyện tập
Câu 1. Những câu hỏi trong bài thơ hướng tới ai và có tác dụng gì trong việc biểu hiện tâm trạng của tác giả?
– “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”: Có thể hiểu là lời của người thôn Vĩ hỏi tác giả; cũng có thể là lời phân thân của tác giả tự hỏi chính mình. Dù hiểu theo cách nào thì câu hỏi trên cũng thể hiện được nỗi nhớ thôn Vĩ da diết cũng như mong muốn được về chơi thôn Vĩ.
– “Thuyền ai đậu bến sông trăng đó/Có chở trăng về kịp tối nay?”: Toát lên niềm hy vọng đầy khắc khoải. Đó là khát khao, là ước vọng được giao duyên, được hội ngộ của nhà thơ.
– “Ai biết tình ai có đậm đà?”: Là lời của nhân vật trữ tình vừa là để hỏi người và vừa để hỏi mình, vừa gần gũi vừa xa xăm, vừa hoài nghi vừa như giận hờn, trách móc. Đại từ phiếm chỉ “ai” làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng của một tâm hồn khát khao được sống, được yêu.
Câu 2. Hoàn cảnh sáng tác và nội dung bài thơ gợi cho anh (chị) cảm nghĩ gì?
– Bài thơ được sáng tác trong những năm tháng Hàn Mặc Tử đang phải đối mặt với căn bệnh hiểm nghèo.
– Hàn Mặc Tử không chỉ là một bức tranh đẹp về miền quê đất nước, thông qua đó cho thấy tiếng lòng của một con người tha thiết yêu đời, yêu người.
Câu 3. Đây là bài thơ về tình yêu hay về tình quê? Vì sao bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc?
– Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ đã khắc họa đẹp về cảnh và người xứ Huế qua đó cho thấy được tình yêu thiết tha, đằm thắm của tác giả đối với quê hương đất nước, với con người xứ Huế đoan trang, dịu dàng.
– Bài thơ còn thể hiện tiếng lòng riêng tư của Hàn Mặc Tử – một con người tài hoa bạc mệnh. Dù tác giả đang phải đối mặt với cái chết cận kề nhưng vẫn khao khát sự sống. Chính vì vậy mà tác phẩm lại có được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn thế hệ bạn đọc.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ Soạn văn 11 tập 2 bài 23 (trang 38) của Pgdphurieng.edu.vn nếu thấy bài viết này hữu ích đừng quên để lại bình luận và đánh giá giới thiệu website với mọi người nhé. Chân thành cảm ơn.
