Quốc gia nào sẽ trở thành thủ phủ sản xuất ô tô của châu Á?

Theo tờ Nikkei Asia, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã tận dụng hội nghị thượng đỉnh G7 vào cuối tuần trước tại Hiroshima, Nhật Bản, như một cơ hội để vận động các nhà lãnh đạo thế giới thực hiện các khoản đầu tư vào xe điện. 

Công ty nghiên cứu MarkLines dẫn số liệu cho thấy sản lượng ô tô của Thái Lan đã sa sút dần kể từ mức cao nhất năm 2013 là 2,45 triệu xe, giảm xuống còn 1,88 triệu vào năm 2022, tương đương giảm 23%. Sự suy yếu này một phần đến từ xu hướng chuyển dây chuyền sản xuất ra nước ngoài, với nguyên nhân là do lũ lụt quy mô lớn trong những năm 2010.

Trong khi đó, sản lượng ô tô tại Indonesia tăng hơn 30%, đạt 1,47 triệu chiếc vào năm 2022, gần bằng 80% sản lượng của Thái Lan trong năm đó. Con số này có thể lên tới 1,6 triệu chiếc trong năm nay.

Chỉ nhìn vào ô tô chở khách, sản lượng của Indonesia đã vượt qua Thái Lan vào năm 2014 và gần đây đã tăng gấp đôi sản lượng của đối thủ.

Từ chỗ được gọi là “Detroit của châu Á” (Detroit là thành phố tại Mỹ, nổi tiếng vì là một trung tâm sản xuất ô tô của thế giới), Thái Lan giờ đây phải cố gắng hết sức để níu giữ vị thế.

Cơ hội “ngàn năm có một” 

Quá trình điện khí hóa ô tô diễn ra trên toàn cầu là một cơ hội lớn đối với Indonesia. Sức mạnh lớn nhất của nước này là lượng niken dồi dào, một vật liệu quan trọng cho pin xe điện. 

Các nguồn đầu tư đang gia tăng nhanh chóng vào việc khai thác niken của Indonesia, nơi được cho là có trữ lượng lớn nhất thế giới.

Chính phủ đã thông báo vào tháng 4 rằng Volkswagen đang xem xét đầu tư vào một dự án sản xuất niken mà Ford Motor cũng tham gia. Các nhà chức trách cho rằng thu hút các nhà máy sản xuất pin cũng sẽ đẩy mạnh sản xuất xe điện.

Sự thúc đẩy ổn định đối với xe điện ở Indonesia có được là nhờ chính sách của chính phủ, chẳng hạn như giảm thuế giá trị gia tăng đối với một số xe điện từ 11% xuống 1% bắt đầu từ tháng Tư. 

Chính phủ đặt mục tiêu thúc đẩy sản xuất cùng với doanh số bán hàng nội địa bằng cách hạn chế điều kiện đối với các phương tiện được sản xuất, lắp ráp từ ít nhất 40% linh kiện trong nước.

Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu hưởng ứng nhiệt liệt trước động thái này. Hyundai và liên minh SAIC-GM-Wuling của Trung Quốc bắt đầu sản xuất xe điện ở Indonesia vào năm 2022 và Tesla được cho là sắp đạt được thỏa thuận sơ bộ để xây dựng các cơ sở tại nước này.

LG Energy Solutions của Hàn Quốc đang cùng với Hyundai xây dựng một nhà máy sản xuất pin, dự kiến sẽ bắt đầu hoạt động vào năm 2024. 

Không chỉ vậy, CATL (Trung Quốc), nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới, cũng có kế hoạch xây dựng một nhà máy mới ở đất nước vạn đảo.

Cơ hội nào cho Thái Lan?

Ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan khởi động từ những năm 1960, khi các nhà sản xuất Nhật Bản như Toyota bắt đầu sản xuất tại đây và chuỗi cung ứng tại quốc gia này cũng phát triển ngay sau đó. 

Thái Lan đã trở thành một cơ sở sản xuất xe hơi xuất khẩu không chỉ cho Đông Nam Á, mà còn cả Úc, Trung Đông và Châu Phi.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cả thế giới đang chuyển sang sử dụng xe điện, công thức chiến thắng của quốc gia vốn dựa trên xe động cơ xăng đã trở nên lỗi thời.

Một nguồn tin từ chính phủ Thái Lan cho biết các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang quá chậm chạp đối với xe điện. 

Thực tế, ô tô Nhật Bản vẫn rất phổ biến ở Thái Lan và sự hào hứng đối với xe điện cũng rất cao. Tuy nhiên, việc các hãng xe Nhật chậm gia nhập thị trường có thể đang cản trở ngành công nghiệp ô tô tại xứ sở chùa vàng.

Thái Lan cũng không chịu thua khi đặt mục tiêu giúp ô tô điện chiếm 30% hoặc hơn số ô tô mới được sản xuất tại nước này vào năm 2030. Chính phủ đã đưa ra các ưu đãi mới vào tháng 2 năm 2022, trong đó quan trọng nhất là khoản tiền trợ cấp lên tới 150.000 baht (4.300 USD) cho xe điện từ các nhà sản xuất có kế hoạch sản xuất xe ở Thái Lan.

Thuế hàng hóa đối với xe chở khách EV cũng sẽ giảm từ 8% xuống 2%. Xe bán tải, vốn là phân khúc được ưa chuộng nhất ở Thái Lan, sẽ được miễn thuế.

Theo Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản, một chiếc xe điện Trung Quốc có giá khoảng 1 triệu baht (tương đương 678 triệu đồng) sẽ được giảm khoảng 200.000 baht (tương đương 135,7 triệu đồng).

Akshay Prasad, chuyên viên thuộc công ty tư vấn Mỹ Arthur D. Little, cho biết so với các nước khác, chính sách của Thái Lan bao quát cả sản xuất và bán hàng.

Vào tháng 9, gã khổng lồ xe điện BYD của Trung Quốc đã thông báo rằng họ sẽ xây dựng một nhà máy xe điện ở tỉnh Rayong, miền đông Thái Lan, đánh dấu lần đầu tiên nhà sản xuất ô tô này đồng ý xây dựng một nhà máy bên ngoài Trung Quốc.

Vào tháng 4, Changan ô tô của Trung Quốc đã thông báo rằng họ sẽ đầu tư 9,8 tỷ baht (tương đương hơn 6.000 tỷ đồng)  vào một nhà máy xe điện ở Thái Lan. Đồng hương SAIC Motor group và Great Wall Motor cũng có kế hoạch sản xuất tại nước này.

Chính phủ đã công bố chiến lược đầu tư 5 năm, bắt đầu từ năm nay, bao gồm miễn thuế từ 10 đến 13 năm cho việc sản xuất xe chạy bằng pin nhiên liệu. Các nhà sản xuất nhiên liệu sinh học cũng đủ điều kiện để được giảm thuế.

Vào tháng 12, Toyota đã thông báo rằng họ sẽ hợp tác với Tập đoàn Charoen Pokphand của Thái Lan nhằm sử dụng khí sinh học được tạo ra từ phân gia súc để sản xuất hydro/

Thái Lan đang cố gắng vượt lên dẫn đầu bằng cách mở rộng phạm vi tiếp cận không chỉ với xe điện mà còn với các phương tiện sử dụng năng lượng mới nói chung. Cuộc chiến này được dự đoán sẽ còn nóng hơn trong thời gian tới, quyết định đến vị thế dẫn đầu ngành công nghiệp sản xuất ô tô Đông Nam Á nói riêng và châu Á nói chung.