Lo ngại về cỗ máy tìm kiếm kiểu mới của Google

Trong sự kiện Google I/O ngày10/5, hãng khổng lồ tìm kiếm đã trình diễn cách Google Search sẽ thay đổi thế nào khi tích hợp siêu AI. Với tính năng Converse, Google mang đến cho người dùng Trải nghiệm Sáng tạo Tìm kiếm (SGE) mới. Thay vì liệt kê một loạt đường link màu xanh như công cụ hiện tại, Converse sẽ tổng hợp thông tin, như về các nhận xét về một loại xe mới, kế hoạch chuyến đi, chăm sóc thú cưng… thông qua chế độ trò chuyện. Chatbot đề xuất kết quả một cách trực quan với ngôn ngữ tự nhiên, đồng thời khuyến khích người dùng đặt các câu hỏi tiếp theo.

“Cỗ máy tìm kiếm xóa bỏ quá khứ”

Với cách vận hành hiện nay, khi nhập vào một từ khóa cần giải đáp, Google sẽ trả về cho người dùng những trang web có kết quả được cho là liên quan. Người dùng chủ động tham khảo, so sánh thông tin.

Nhưng cỗ máy tìm kiếm kiểu mới mà Google đang thử nghiệm hoạt động hoàn toàn khác. Người dùng đọc nội dung tổng hợp do công cụ AI đưa ra theo phong cách của ChatGPT mà không biết thông tin đó là từ một bài báo, đánh giá chủ quan của người dùng trên trang thương mại điện tử, hay thậm chí lấy từ bài viết quảng cáo của hãng.

Ví dụ, trong phần thuyết trình, Google chiếu màn hình cho thấy AI gợi ý về một chiếc xe đạp điện và nói nó phù hợp cho việc leo đồi nhưng không dẫn nguồn. Angela Moscaritolo, chuyên gia sức khỏe và thể chất của PCMag, đặt câu hỏi: “Google có từng nhận một chiếc xe và dùng thử nó trước khi đề xuất cho người dùng không? Họ đã mang xe đến bãi biển và đi khắp thị trấn để xác định xem nó có thực sự tốt cho leo đồi không? Nếu không, kết quả tìm kiếm dựa trên AI phải được dẫn nguồn để người dùng có thể tham khảo”.

Điều nguy hiểm hơn là với mô hình hỏi đáp, kết quả tìm kiếm có thể đến từ các nguồn kém uy tín. Khi báo chí không còn được Google dẫn link để tăng lượng truy cập, họ sẽ không thấy có lý do để trở thành một phần của cỗ máy tìm kiếm và sẽ ngăn Google lấy dữ liệu. Theo các chuyên gia, nếu tiếp xóa bỏ công thức tìm kiếm của quá khứ, cỗ máy của Google sẽ nhanh chóng trở thành mối đe dọa với toàn xã hội.

Chuyên gia công nghệ Sascha Segan nhận định nhiều năm qua, Google luôn cân nhắc việc phụ thuộc hay “nuốt chửng” báo chí. Họ muốn biến kênh tìm kiếm của mình thành một nguồn thông tin chính thống, nhưng lo ngại việc này sẽ ảnh hưởng đến nguồn tin tức đầu vào – vốn là “thức ăn” quan trọng của cỗ máy sản xuất tin tức của Google.

‘Quá nhanh quá nguy hiểm’

Đây không phải lần đầu Thung lũng Silicon đặt các nhà xuất bản vào tình thế “thay đổi hoặc chết”. Các tòa soạn báo in truyền thống từng bị đe dọa trước sự xuất hiện của các trang web tin tức miễn phí và nhanh trên Internet.

“Các trang rao vặt như Craigslist từng đóng vai trò rất lớn trong kỷ nguyên Internet. Độc giả không còn trả tiền cho các danh sách được phân loại – từng là nguồn thu quan trọng của các tờ báo”, Segan nói.

Báo chí cũng đã nhanh chóng chuẩn bị cho sự đi xuống của báo in và đưa ra các phiên bản online. Tuy nhiên, dù có nhiều độc giả trung thành, một thực tế không thể phủ nhận là một nguồn không nhỏ độc giả truy cập báo thông qua Google Search. Ngay lập tức, các ấn phẩm công nghệ gia nhập đường đua mới: cạnh tranh vị trí gợi ý hàng đầu trên kết quả tìm kiếm bằng cách tối ưu công cụ SEO. Thông qua đường dẫn của Google, các trang web cũng tìm thấy doanh thu từ các cú click chuột.

Tuy nhiên, với kiểu tìm kiếm mới qua chatbot của Google, giới chuyên gia lo ngại một cuộc thay đổi tiếp theo đang ập đến với nhà xuất bản. “Có phải chính đội SEO của Google cũng đang hoảng loạn? Cuộc cách mạng AI trên các thanh công cụ tìm kiếm đến quá nhanh và đang đặt giới xuất bản vào một mối nguy mới khi còn chưa kịp phòng bị”, WSJ nhận định.

Các nhà sản xuất nội dung đang tìm cách chuẩn bị trước để sinh tồn trước “cơn sóng thần” AI. Một giải pháp được nhiều bên đưa ra là thu phí nội dung. Tuy nhiên, đó là hành trình dài, trong khi tiến bộ AI có thể không cho họ nhiều thời gian để thử nghiệm và thay đổi thói quen của người dùng.

Khương Nha (theo PCMag)