Hạch toán là gì? Những điều cần biết về hạch toán?

Nếu bạn đang theo học ngành kế toán thì chắc hẳn thuật ngữ “Hạch toán” sẽ không còn xa lạ gì đối với các bạn. Vậy có khi nào bạn từng băn khoăn xem thực chất hạch toán là gì? Có bao nhiêu loại hạch toán và đặc điểm của chúng là gì? Hãy cùng với Pgdphurieng.edu.vn.vn đi tìm hiểu rõ hơn về Hạch toán nhé!

Hạch toán là gì?

Hạch toán là một quá trình bao gồm các công việc giám sát – đo lường – tính toán – ghi chép lại toàn bộ các hoạt động kinh tế, quá trình tái sản xuất xã hội giúp công ty, doanh nghiệp có thể quản lý các hoạt động kinh tế đó một cách chặt chẽ hơn. Trong đó:

– Giám sát: Ghi nhận sự tồn tài của đối tượng cần thu thập.

– Đo lường: Để lượng hóa đối tượng cần thu thập thông qua các đơn vị đo lường.

– Tính toán: Sử dụng các phép tính, phân tích, tổng hợp để lượng hóa thành các chỉ tiêu tổng hợp.

– Ghi ghép: Hệ thống hóa ghi lại từng thời kì, địa điểm phát sinh đầy đủ thông tin.

Để từ đó mà các cơ quan quản lý sẽ có được cho mình các thông tin cần thiết để soạn thảo các văn bản quyết định quản lí và kiểm tra việc thực hiện. Hạch toán là công việc ghi ghép, tính toán các hoạt động kinh tế cho từng năm hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Năm kinh doanh không nhất thiết phải bắt đầu từ năm dương lịch, nó có thể bắt đầu từ một tháng nào đó trong năm nay và kết thúc vào chính tháng đó ở năm sau. Khi đó người ta gọi là “năm chệch”

Yêu cầu quan trọng đối với việc hạch toán đó là phải đầy đủ, chính xác, kịp thời về nội dung và phương pháp cần phải thống nhất. bảo đảm tiêu chuẩn hóa cũng như so sánh được các số liệu hạch toán.

Các khái niệm về hạch toán

1. Hạch toán kinh tế

Hạch toán kinh tế là một phạm trù của nền kinh tế hàng hóa nói chung, đặc biệt được sử dụng nhiều trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa thực hiện phương pháp quản lí hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, trên cơ sở kế hoạch hóa kết hợp với sử dụng các quan hệ hàng hóa – tiền tệ và áp dụng phương pháp thương mại.

Nguyên tắc cơ bản của Hạch toán kinh tế:

– Doanh nghiệp sẽ tự chủ trong hoạt động sản xuất – kinh doanh và sẽ tự chịu trách nhiệm về vật chất và tài chính về kết quả kinh doanh theo cơ chế của thị trường chịu sự điều tiết của Nhà nước thông qua các kế hoạch, chính sách hoặc đòn bẩy kinh tế.

– Doanh nghiệp phải tự bù đắp chi phí và có lãi, thực hiện các chế độ khuyến khích vật chất, kích thích sản xuất phát triển giúp nâng cao hiệu suất cũng như hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp.

Hạch toán kế toán có thể áp dụng cho đơn vị xí nghiệp, các xí nghiệp liên hợp, công ty hay tổng công ty.

2. Hạch toán kinh tế quốc dân

Hạch toán kinh tế quốc dân bao gồm những bộ phận như hạch toán thu nhập quốc dân, hạch toán thu chi bằng tiền mặt dân cư, hạch toán thanh toán quốc tê, hạch toán tài chính và lưu chuyển vốn. Bản hạch toán “Tài khoản Quốc gia” của Việt Nam cũng là một bộ phận của Hạch toán kinh tế quốc dân trong đó bao gồm:

– Tổng sản phẩm trong nước tính tho giá hiện hành và tính theo giá so sánh.

– Cơ cấu tổng sản phẩm theo từng ngành, từng khu vực, từng thành phần kinh tế

– Bảng cân đối tổng sẩn phẩm trong nước (gồm nguồn tổng sản phẩm và nguồn sử dụng)

Các loại hạch toán

1. Hạch toán nghiệp vụ

Hạch toán nghiệp vụ là quá trình quan sát – theo dõi – phản ánh trực tiếp từng nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật cụ thể, để từ đó thực hiện việc chỉ đạo thường xuyên và kịp thời. Đối tượng của hạch toán nghiệp vụ thường là các nghiệp vụ kinh tế hoặc kỹ thuật sản xuất ví dụ như là tiến độ thực hiện công việc, quá trình sản xuất – tiêu thụ sản phẩm, quá trình sử dụng các yếu tố trong sản xuất – kinh doanh…

Hạch toán nghiệp vụ có đặc điểm là không chuyên dụng bất kỳ một thước đo kết quả nào mà sẽ căn cứ vào nội dung, tính chất của từng nghiệp vụ và yêu cầu quản lý để sử dụng một trong ba loại thước đo là tiền, lao động hoặc hiện vật.

Với hạch toán nghiệp vụ chỉ sử dụng các phương tiện thu thập – truyền tin đơn giản như chứng từ ban đầu, điện thoại, truyền miệng…với đối tượng rất chung và phương pháp còn đơn giản nên hạch toán nghiệp vụ chưa trở thành môn khoa học độc lập.

2. Hạch toán thống kê

Hạch toán thống kê được xem như là một môn khoa học – nghiên cứu các yếu tố “mặt lượng” trong mối quan hệ với các yếu tố “mặt chất” của các hiện tượng kinh tế – xã hội với thời gian, địa điểm cụ thể nhằm rút ra bản chất và quy luật trong sự phát triển của hiện tượng đó.

Đối tượng chủ yếu của hạch toán thống kê có thể kể đến ví dụ như tình hình năng suất lao động, giá trị tổng sản lượng, thu nhập lao động, tình hình giá cả, tình hình phát triển dân số,…Do những số liệu của hạch toán thống kê cần phải có không gian, thời gian, địa điểm cụ thể cho nên thông tin do hạch toán thống kê thu nhận và cung cấp không mang tính chất thường xuyên mà chỉ mang tính hệ thống.

Hạch toán thống kê có thể sử dụng được tất cả các loại thước đo đã xây dựng một thế thống phương pháp khoa học riêng để điều tra thống kê, phân tổ thống kê, số tương đổi – tuyệt đối…

3. Hạch toán kế toán

Hạch toán kế toán thường được gọi tắt với tên ngắn gọn hơn đó là “Kế toán” – là một môn khoa học phản ánh và giám đốc mọi mặt hoạt động kinh tế về tài chính ở tất cả các cơ quan, doanh nghiệp hay tổ chức sự nghiệp. Hạch toán kế toán sẽ thu nhận, xử lý và cung cấp các thông tin tài sản, sự biến động của tài sản trong đơn vị giúp kiểm tra được toàn bộ tài sản của đơn vị đó.

Đặc điểm của hạch toán kế toán:

– Hạch toán kế toán theo dõi và phản ánh một cách liên tục – toàn diện – có hệ thống về tình hình biến động của tài sản trong đơn vị tổ chức. Nhờ đó sẽ theo dõi được liên tục quá trình trước, trong và sau khi triển khai hoạt động kinh doanh xem kế hoạch đầu tư sử dụng vốn của doanh nghiệp có hiệu quả hay không.

– Hạch toán kế toán sử dụng cả 3 loại thước đo là tiền – lao động – hiện vật nhưng chủ yếu vẫn là tiền tệ. Điều này cho thấy mọi nghiệp vụ kinh tế của đơn vị, doanh nghiệp đều sẽ được kế toán ghi chép lại theo giá trị tiền. giúp việc quản lý, thực hiện các kế hoạch kinh tế tài chính của đơn vị, doanh nghiệp dễ dàng hơn.

– Những phương pháp được áp dụng đối với hạch toán kế toán bao gồm Chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá, tổng hợp – cân đối. Trong số đó thì thủ tục hạch toán bắt buộc phải có đầu tiên đó là lập Chứng từ kế toán.

Ưu – Nhược điểm của các loại hạch toán:

	Nội dung	Ưu điểm	Nhược điểm
Hạch toán nghiệp vụ	Phản ánh trực tiếp từng nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật	Thông tin cụ thể, chi tiết đáp ứng yêu cầu về mức độ nhanh chóng, kịp thời	Thông tin không có tính khái quát, không có cái nhìn tổng thể về vấn đề, do chỉ phản ánh rời rạc về một đối tượng
Hạch toán thống kê	Theo dõi các hiện tượng kinh tế – xã hội ở phạm vi số lớn để đưa ra kết quả	Thông tin phản ánh có tính liên tục do cần đánh giá trên các kết quả điều tra liên tục	Thông tin thiếu tính toàn diện do chỉ chính xác khi được gắn với không gian và thời gian nhất định
Hạch toán kế toán	Phản ánh về tình hình tài sản hiện có và những biến động tài sản tại đơn vị khi triển khai các hoạt động kinh doanh	Thông tin có tính liên tục và toàn diện do nó phải theo dõi liên tục và trên sự tồn tại của đơn vị

Trên đây là tổng hợp kiến thức về Hạch toán và Những điều căn bản về Hạch toán mà Pgdphurieng.edu.vn.vn tổng hợp lại được. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích nhiều cho bạn. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!