Cô gái 9x đam mê bảo tồn động vật hoang dã

Trang Nguyễn (Nguyễn Thị Thu Trang) được biết đến với nhiều vai trò khác nhau như: người viết sách, nhà bảo tồn, nhà hoạt động môi trường, người sáng lập tổ chức WildAct. Mới đây, cô gái sinh năm 1990 vừa được Hội đồng Anh vinh danh là quán quân hạng mục Khoa học bền vững của giải thưởng Study UK Alumni Awards 2023 tại Việt Nam.

Bước ngoặt đưa một cô gái vốn lười vận động, thích ngủ nướng quyết tâm “rời phố vào rừng” và gắn bó với thiên nhiên hoang dã là khoảnh khắc Trang – khi ấy mới chỉ 8 tuổi vô tình thấy cảnh lấy mật gấu. Ám ảnh với hình ảnh và âm thanh của khoảnh khắc ấy, cô dành hết sự quan tâm cho thiên nhiên và động vật hoang dã. Thay vì say mê với những bộ truyện tranh hoặc phim hoạt hình, cô có hứng thú đặc biệt với chương trình thế giới động vật.

Năm lớp tám, lớp chín, trong khi bạn bè cùng trang lứa lập tài khoản Yahoo để chat, cô gái 9x đã học cách dùng những công cụ tìm kiếm trên Internet để tìm hiểu thông tin ngành bảo tồn, những tổ chức phi chính phủ về bảo tồn động vật tại Việt Nam và tìm cách xin được làm tình nguyện viên.

15 tuổi, khi đang là học sinh chuyên sinh trường THPT Hà Nội – Amsterdam, Trang được nhận vào làm tình nguyện viên tại tổ chức TRAFFIC, mạng lưới kiểm soát buôn bán động – thực vật hoang dã trong suốt hơn một năm rưỡi. Thời gian này đã giúp cô hiểu phần nào công việc của một nhà bảo tồn động vật hoang dã. Thậm chí, có đợt cô cho biết quá say mê đi làm tình nguyện cho các tổ chức bảo tồn đến nỗi bố mẹ không cho đi nữa, khóa cửa nhốt trong nhà. Khi đó, cô trèo lên ban công tầng hai, nhảy sang nhà hàng xóm rồi trốn đi.

“Mỗi khi thấy con gái xem chương trình thế giới động vật, bố tôi tắt tivi ngay. Rất lâu sau, bố mẹ mới chấp nhận nếu tôi không làm bảo tồn thì sẽ không làm gì khác”, Trang nhớ lại.

Tốt nghiệp THPT, Trang trúng tuyển vào Trường ĐH Liverpool John Moores, Anh, chuyên ngành Bảo tồn động vật hoang dã và hoàn thành chương trình đại học với tấm bằng cử nhân tài năng. Sau đó, cô gái 9x xuất sắc giành học bổng cao học toàn phần của ĐH Cambridge. Vừa học ở trường, cô vừa tham gia các dự án nghiên cứu bảo tồn động vật ở Madagascar, Borneo, Việt Nam, Campuchia, Nam Phi và Kenya.

Tại lễ trao giải Study UK Alumni Awards năm 2023, cô chia sẻ: “Nếu không có cơ hội học tập tại Anh, tôi sẽ không thể trở thành một nhà bảo tồn động vật như ngày hôm nay. Nước Anh đã cho tôi cơ hội để gặp với những con người tuyệt vời, những người đã truyền cảm hứng và giúp đỡ tôi rất nhiều”.

Khoảng thời gian học tập và sinh sống tại Anh, Trang đi thực địa đến nhiều địa điểm tự nhiên của nước Anh và được truyền cảm hứng từ tình yêu thiên nhiên của người Anh. Không chỉ thông qua việc quản lý môi trường sống cẩn thận, mà là lòng tốt, những hành động nhỏ như để cỏ lâu hơn một chút vào mùa xuân để giúp ong và các loài thụ phấn khác; để bát nước bên ngoài vào mùa hè để động vật có nước uống…

Ngành bảo tồn động vật hoang dã có nhiều công việc khác nhau nhưng Trang Nguyễn lại chọn cho mình mảng gan góc nhất của ngành đó là chống buôn bán động vật hoang dã trái phép.

Công việc là những chuyến đi xuyên rừng từ châu Á đến châu Phi, ngủ lều không tiện nghi. Đó là tình trạng bị quấy rối, khi một cô gái phải đến những nơi hẻo lánh. “Không ít lần tôi cùng các cộng sự bị lạc giữa rừng hoặc chạm mặt những kẻ buôn bán ngà voi trang bị súng ống khi đang làm công tác nghiên cứu đội đặc nhiệm phòng chống săn trộm”, cô nói.

Là một nhà bảo tồn động vật hoang dã, phần lớn thời gian gắn với những cánh rừng nhưng Trang cũng là một người viết sách. Cuốn đầu tiên có tên Trở về nơi hoang dã. Trong đó, cô trích dẫn câu danh ngôn khuyết danh “tôi không muốn phải bảo vệ thiên nhiên, tôi muốn tạo ra một thế giới mà thiên nhiên không cần phải bảo vệ”. Ước mơ lớn nhất của cô gái 9x là một ngày nào đó sẽ không còn ngành bảo tồn, vì con người đã đối xử tôn trọng và sinh sống hài hoà với thiên nhiên.

Cơn bạo bệnh năm 23 tuổi những tưởng khiến niềm đam mê với động vật hoang dã của Trang mất đi nhưng nó lại chính là cột mốc giúp cô hiểu hơn về bảo tồn và tìm được đi hướng đi mới, đó là thành lập Trung tâm Hành động vì động vật hoang dã Việt Nam (WildAct).

WildAct là một trong những tổ chức đẩy mạnh giáo dục chuyên sâu về bảo tồn động vật qua những khóa tập huấn kiến thức. Tổ chức này còn mang đến chương trình thạc sĩ ngắn hạn về phúc lợi động vật hoang dã. Trung tâm cũng là cầu nối các bạn trẻ Việt Nam với những hội thảo quốc tế về động vật hoang dã thông qua những cuộc thi có quy mô lớn. Đối với WildAct, bảo vệ thiên nhiên cùng các loài động vật là bảo vệ cuộc sống của loài người.

Không chỉ đào tạo kỹ năng, WildAct còn có những chương trình nhằm khích lệ những người có đóng góp trong ngành bảo tồn. “Trung tâm sẽ cùng với Hiệp hội Vườn quốc gia và Khu bảo tồn Việt Nam vinh danh các vườn quốc gia thực hiện tốt công tác bảo tồn, vinh danh các kiểm lâm xuất sắc nhằm tạo thêm động lực và nâng cao hình ảnh của các cán bộ kiểm lâm và các vườn quốc gia với cộng đồng”, quán quân Study UK Alumni Awards 2023 chia sẻ.

Thế Đan