Bệnh Parkinson là gì? Dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Bệnh Parkinson là một bệnh do thoái hoá hệ thần kinh gây ra, thường gặp ở những người trên 50 tuổi. Cùng tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách điều trị bệnh Parkinson qua bài viết dưới đây nhé!

Bệnh Parkinson là gì?

Bệnh Parkinson hay còn gọi là liệt run là một bệnh do thoái hoá hệ thần kinh gây ra. Người bị bệnh Parkinson là do bị mất các tế bào não có khả năng sản sinh dopamine và nhiều yếu tố khác.

Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng hóa học trong quá trình dẫn truyền tín hiệu giữa các sợi thần kinh tại một số bộ phận trong não. Thiếu dopamine sẽ dẫn đến chứng giảm vận động, là một trong các triệu chứng chính của bệnh Parkinson.

Nguyên nhân của bệnh Parkinson

Nguyên nhân chính của bệnh Parkinson là do thiếu hụt dopamine. Ngoài ra, các yếu tố như tuổi, giới, gen, tiếp xúc môi trường độc hại, chấn thương sọ não,… chỉ là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Thiếu Dopamine

Ở người mắc bệnh Parkinson, một số tế bào thần kinh trong não dần dần bị phá vỡ hoặc chết. Điều này khiến cho lượng dopamine được tạo ra trong cơ thể suy giảm.

Sự thiếu hụt dopamine dẫn đến suy giảm khả năng vận động và một số triệu chứng khác của bệnh Parkinson (mệt mỏi, đau cơ, rối loạn chữ viết, rối loạn giấc ngủ,…)

Thay đổi về gen

Những thay đổi về di truyền cũng là một trong số các nguyên nhân gây ra bệnh Parkinson, chẳng hạn như một số biến thể gen nhất định có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Tuy nhiên, nguyên nhân này thường không phổ biến, trừ khi có nhiều thành viên trong gia đình bị ảnh hưởng bởi bệnh Parkinson.

Tiếp xúc môi trường độc hại

Tiếp xúc với một số chất độc hại (như chì, thủy ngân, asen,…) hoặc sống trong một môi trường khói bụi, ô nhiễm không chỉ gây ảnh hưởng đến hô hấp mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson sau này.

Dù nguy cơ này là rất nhỏ nhưng không nên chủ quan bởi môi trường độc hại không chỉ làm tăng khả năng mắc Parkin son mà còn gây ra các bệnh lý đường hô hấp.

Dấu hiệu của bệnh Parkinson

Các dấu hiệu sớm

Người mắc Parkinson có thể xuất hiện những triệu chứng sớm liên quan mạnh với khả năng tiến triển bệnh thực sự sau vài năm:

• Rối loạn giấc ngủ giai đoạn REM (giai đoạn thường xuất hiện sau khi ngủ khoảng 70 – 90 phút và kéo dài từ 10 – 60 phút).
• Táo bón liên tục.
• Rối loạn khứu giác, hạ huyết áp.

Các dấu hiệu thường gặp

• Tay chân run khi nghỉ: dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh Parkinson là run khi nghỉ ngơi. Những cơn run rẩy hoặc co giật nhẹ thường xảy ra ở ngón tay, bàn tay hoặc bàn chân. Khi căng thẳng hoặc mệt mỏi, những cơn run sẽ tăng lên, giảm đi trong quá trình vận động và biến mất khi ngủ.
• Chuyển động kém linh hoạt: theo thời gian, bệnh Parkinson có thể làm bệnh nhân khó đi lại và vận động, từ đó khiến cho sinh hoạt thường ngày trở nên khó khăn và cần phải có sự trợ giúp của người thân.
• Cơ bắp cứng: bệnh nhân có thể gặp hiện tượng cứng cơ ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể. Hiện tượng này gây đau và khiến cho người bệnh hạn chế, thậm chí là mất khả năng cử động nếu bệnh diễn biến quá nặng.
• Tư thế bị khom và dễ mất thăng bằng: bệnh nhân thường có xu hướng khom lưng và cúi xuống do mất trọng tâm cơ thể. Kết quả là họ không thể đứng thẳng lại và tư thế trở nên cúi gù.
• Các chuyển động vô thức giảm: các cử động vô thức như chớp mắt, mỉm cười hoặc vung tay khi đi bộ có thể bị hạn chế ở những người mắc bệnh Parkinson.
• Lời nói và chữ viết bị thay đổi, sa sút trí tuệ, rối loạn giấc ngủ: người bệnh có thể nói nhanh, nói lắp hoặc ngập ngừng trước khi nói. Ngoài ra, bệnh nhân thường viết chậm, nét chữ nhỏ và khoảng cách giữa các chữ cũng sát nhau hơn. Bên cạnh đó, họ thường bị sa sút trí tuệ và rối loạn giấc ngủ khiến chất lượng cuộc sống giảm sút.

Tay chân run khi nghỉ là dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh Parkinson

Biến chứng nguy hiểm

Khó khăn trong suy nghĩ: người bệnh có thể gặp phải một số vấn đề về nhận thức như mất trí nhớ, khó khăn trong việc suy nghĩ, tư duy logic và tình trạng này không điều trị được bằng thuốc.

Trầm cảm hoặc thay đổi cảm xúc: ngay từ giai đoạn đầu, người bệnh có thể cảm thấy sợ hãi, lo lắng, thậm chí là trầm cảm.

Khó nuốt: khi bệnh tiến triển nặng hơn, việc nuốt cũng dần trở nên khó khăn. Điều này khiến bệnh nhân ăn rất chậm dẫn đến tình trạng chán ăn và sút cân. Ngoài ra, khi nuốt chậm, nước bọt có thể tích tụ trong miệng dẫn đến chảy nước dãi.

Các vấn đề về nhai và ăn uống: trong trường hợp bệnh nặng, các cơ trong miệng đảm nhiệm việc nhai và nuốt cũng bị ảnh hưởng, khiến việc ăn uống trở nên rất khó khăn.

Rối loạn giấc ngủ: người bệnh Parkinson thường gặp tình trạng rối loạn giấc ngủ, bao gồm mất ngủ về đêm, thức dậy từ rất sớm hoặc ngủ gật vào ban ngày.

Các bệnh về bàng quang: một số hiện tượng như tiểu không tự chủ hoặc khó đi tiểu thường gặp ở các bệnh nhân Parkinson. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng như các thành viên trong gia đình.

Táo bón: bệnh Parkinson khiến cho đường tiêu hóa của bệnh nhân hoạt động chậm hơn, trong đó táo bón là tình trạng phổ biến và thường gặp nhất.

Một số biến chứng khác: huyết áp thay đổi, rối loạn khứu giác, mệt mỏi, rối loạn chức năng tình dục,…

Người bệnh Parkinson thường gặp các vấn đề về giấc ngủ

Cách chẩn đoán bệnh

• Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi tiền sử bệnh, xem xét các dấu hiệu và triệu chứng song song với việc khám thần kinh và thể chất.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT)
• Xét nghiệm di truyền
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)
• Chụp cắt lớp phát xạ Positron (PET)

Chụp cộng hưởng từ là một trong những cách giúp chẩn đoán Parkinson chính xác hơn

Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bạn cần đưa bệnh nhân đến gặp bác sĩ sớm nhất có thể khi bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến bệnh Parkinson.

Một vài triệu chứng cảnh báo sớm của bệnh bao gồm: khứu giác kém, run rẩy, rối loạn giấc ngủ, vận động khó khăn, thường xuyên cảm thấy lo lắng, bất an hoặc mắc một số vấn đề về đường tiêu hóa như táo bón.

Nơi khám chữa bệnh Parkinson

Bạn có thể đến các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán kịp thời hoặc đến các bệnh viện uy tín để nhận được sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân Dân 115,…
• Hà Nội: Bệnh viện Lão khoa Trung ương, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức,…

Các cách điều trị bệnh Parkinson

Sử dụng thuốc

Việc thiếu hụt dopamine gây ra các triệu chứng của Parkinson nên các thuốc sử dụng trong điều trị bệnh Parkinson thường có cơ chế thay thế cho dopamine hoặc bắt chước tác dụng của dopamine trên não.

Sau đây là những thuốc thường được dùng nhất cho điều trị bệnh Parkinson:

• Thuốc đồng vận dopamine: có tác dụng kích thích trực tiếp các thụ thể dopamin.
• Thuốc thay thế dopamine: những thuốc nhóm này có tác dụng bổ sung dopamine kịp thời như Madopar, Sinemer, Syndopa,… Không nên kết hợp với vitamin B6 trong quá trình sử dụng nhóm thuốc này.
• Thuốc kháng tiết cholin (Artane, Trihex, Cogentin,…).

Khi mới sử dụng, bệnh nhân chỉ nên dùng thuốc với liều thấp, sau đó tăng dần và duy trì liều lượng. Trường hợp muốn đổi sang dùng thuốc khác, người bệnh nên thay đổi từ từ và không nên ngừng thuốc đột ngột.

Phẫu thuật

Nếu việc sử dụng thuốc không mang lại hiệu quả điều trị, bệnh nhân có thể được chỉ định điều trị bằng các phương pháp phẫu thuật như: phẫu thuật định vị, ghép mô thần kinh và kích thích điện vùng liềm đen – thể vận.

Phục hồi chức năng

Hiện nay có rất nhiều biện pháp phục hồi chức năng mà người bệnh có thể áp dụng:

• Vật lý trị liệu giúp người bệnh giảm rối loạn thăng bằng và tăng khả năng vận động.
• Phương pháp trị liệu ngôn ngữ giúp người bệnh cải thiện khả năng nói và nuốt, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm bớt gánh nặng tâm lý.
• Tập yoga và dưỡng sinh rất có hiệu quả trong việc cải thiện khả năng vận động của người bệnh.

Biện pháp phòng ngừa

Hiện nay có rất nhiều các biện pháp phòng ngừa bệnh Parkinson bao gồm:

• Tập luyện thể thao thường xuyên.
• Người bệnh parkinson thường có nồng độ vitamin D trong cơ thể tương đối thấp. Vì vậy, bạn nên bổ sung đầy đủ vitamin D bằng cách tắm nắng thường xuyên.
• Sử dụng chế độ ăn MIND (sự kết hợp giữa chế độ ăn uống DASH và Địa Trung Hải nhằm mục đích giảm chứng mất trí nhớ và sự suy giảm sức khỏe não bộ) làm chậm thời gian khởi phát và tiến triển của Parkinson.
• Sử dụng cà phê hợp lý giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh parkinson và ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe khác.
• Tránh xa khói bụi, hóa chất độc hại, đặc biệt là các loại thuốc trừ sâu.
• Bổ sung các loại thực phẩm giàu flavonoid vào chế độ ăn uống.

Chất caffeine có khả năng giúp làm giảm nguy cơ tiến triển Parkinson

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về bệnh Parkinson. Nếu thấy bổ ích, hãy chia sẻ rộng rãi cho người thân và bạn bè cùng biết nhé!

Nguồn: Mayo Clinic, Cleveland Clinic, NIH, NHS