Bệnh Hodgkin là gì? Nguyên nhân và triệu chứng

Bệnh Hodgkin là gì?

Hodgkin là một loại ung thư máu ác tính, thực chất là ung thư hạch ở hệ bạch huyết. Đây là tình trạng các tế bào trong các hạch trong hệ miễn dịch tăng trưởng 1 cách bất thường, vô tổ chức và không thể kiểm soát được. Ung thư hạch được phân chia làm hai nhóm chính: Hodgkin và u Lympho không Hodgkin (phổ biến hơn).

Nguyên nhân gây bệnh

Hiện tại, giới chuyên khoa chưa xác định được rõ nguyên nhân gây ra bệnh Hodgkin. Họ chỉ biết rằng trong phần lớn trường hợp, bệnh Hodgkin xảy ra khi tế bào B (tế bào giúp chống lại nhiễm trùng) có ADN bị đột biến. Sự đột biến này khiến cho các tế bào phân chia nhanh chóng và tiếp tục sống khi một tế bào khỏe mạnh đã chết.

Đồng thời, sự đột biến này còn khiến cho một số lượng lớn các tế bào B bất thường và kích thước lớn tích tụ trong hệ thống bạch huyết, lấn át các tế bào khỏe mạnh và gây ra các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh Hodgkin.

Triệu chứng

a. Triệu chứng toàn thân

Khi mắc bệnh Hodgkin, bệnh nhân thường có các biểu hiện như: Sốt, gầy, ra mồ hôi ban đêm, suy nhược. Sốt là triệu chứng hầu như thường xuyên và có thể xảy ra trước những biểu hiện khác của bệnh.

b. Xuất hiện hạch bệnh lý ngoại biên

Vị trí hạch: Trong 60% các trường hợp, bệnh khởi phát bởi sự xuất hiện hạch bạch huyết vùng cổ một bên, hoặc cả hai bên không đối xứng. Vị trí hạch khởi đầu ở nách chiếm 13% các trường hợp, ở bẹn chiếm 9% các trường hợp. Sau đó những hạch nông ở các vùng khác cũng bị bệnh.

Tính chất hạch: Hạch có thể tích không đều nhau, khá chắc, bề mặt trơn láng, sờ nắn không gây đau. Đôi khi có viêm quanh hạch nhẹ làm cho các hạch dính với nhau, nhưng cả khối hạch vẫn di động và cũng không dính vào lớp da ở nông hơn.

c. Hạch trung tâm

Hạch trung thất: 8% các trường hợp, bệnh khởi phát bởi sự xuất hiện hạch trung thất và có biểu hiện sớm là rối loạn hô hấp. Chụp X quang lồng ngực có thể thấy một khối mờ bờ rõ nét, là một khối duy nhất hoặc hợp bởi nhiều khối tròn.
Hạch sau phúc mạc: triệu chứng thường mơ hồ, đôi khi thể hiện bởi những rối loạn tiêu hoá. Thường hạch sau phúc mạc chỉ được phát hiện bởi chụp hệ bạch huyết ổ bụng hoặc bằng chụp cắt lớp, đôi khi phải mở ổ bụng thăm dò mới phát hiện được.

d. Biểu hiện da

Triệu chứng ngứa rất dai dẳng, u hạt ở da hiếm thấy (là những bướu nổi lên ở da, không đau, màu đỏ tím).

Khi đến giai đoạn cuối (ung thư xâm nhập tuỷ xương), bệnh nhân còn có những triệu chứng như đau, gãy xương bệnh lý, đặc biệt là một đốt sống có thể bị gãy vỡ, thấy bóng mờ khi chụp X quang. Ở màng phổi và cơ quan hô hấp xuất hiện viêm màng phổi, tràn dịch màng phổi. Cơ quan tiêu hoá: gan to, vàng da tắc mật. Ở hệ thần kinh: tủy sống chèn ép do thâm nhiễm mô hạt ngoài màng cứng hoặc do tổn thương bệnh lan tới cột sống.

e. Sinh thiết

Để có chẩn đoán bệnh lý Hodgkin, cũng như phần lớn bệnh lý ung thư nói chung, giải phẫu bệnh phải có trước khi tiến hành điều trị.

-Sinh thiết hạch (hạch ngoại biên và trung tâm): tốt nhất nên lấy trọn hạch để làm giải phẫu bệnh.

-Sinh thiết tuỷ xương: để xếp giai đoạn.

Điều trị bệnh Hodgkin

Bệnh Hodgkin có những giai đoạn sau:

Giai đoạn I: Bệnh mới tác động tới một nhóm hạch bạch huyết duy nhất hoặc hai nhóm hạch ở gần nhau.


Giai đoạn II: Bệnh tác động tới hai hoặc nhiều nhóm hạch bạch huyết không ở gần nhau, nhưng cùng ở một phía của cơ hoành (phía trên hoặc phía dưới).


Giai đoạn III: Bệnh tác động tới nhiều nhóm hạch bạch huyết cả ở trên và dưới cơ hoành. Nhưng bệnh chỉ mới giới hạn trong mô lympho (hoặc mô bạch huyết, tức là các hạch bạch huyết và lách).


Giai đoạn IV: Bệnh tác động tới hạch bạch huyết, lách, và cả các tạng khác (tủy xương, màng phổi, phổi, gan, ống tiêu hoá, thận), tới xương và da.

Thông thường, người ta sử dụng liệu pháp xạ trị cho giai đoạn I và II và liệu pháp hoá trị cho giai đoạn III và IV. Tuy nhiên, hai biện pháp này thường được phối hợp tuỳ theo từng trường hợp.

a. Hoá trị

Hoá trị thường được sử dụng phối hợp nhiều loại hoá chất với nhau, tuỳ trường hợp bệnh, các thuốc hoá chất thường gặp như: Carboplatin, Ifosfamide, Procarbazin, … Vấn đề phác đồ điều trị, phối hợp thuốc, liều lượng, … sẽ được các bác sĩ chuyên khoa Ung thư chỉ định.


b. Xạ trị

Bức xạ năng lượng cao, trường chiếu rộng hoặc chọn lọc, tuỳ tình hình mà kết hợp với liệu pháp hoá chất.
Bức xạ có thể gây ra viêm cơ tim, viêm ngoại tâm mạc (màng ngoài tim), xơ hoá phổi mô kẽ, và những tổn thương loại sarcoma hoặc tổn thương ung thư.

Phòng ngừa bệnh Hodgkin

Tránh xa thuốc lá hoặc bỏ hút thuốc lá càng sớm càng tốt. Hạn chế bia rượu, đồ uống có ga. Tập thể dục đều đặn mỗi ngày để duy trì thể trạng khỏe mạnh và tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học bao gồm ăn nhiều chất xơ, dầu thực vật và giảm hàm lượng đạm động vật. Hạn chế thức ăn chiên xào có chứa nhiều dầu mỡ. Thay vào đó hãy tăng cường ăn nhiều trái cây, rau xanh và các loại hạt.

Hạn chế sử dụng hóa chất để nhuộm tóc, sơn móng tay, săm môi, săm mày. Nếu dùng chỉ nên thực hiện cách xa nhau, không nên dùng thường xuyên. Khi sử dụng các hóa chất độc hại cần sử dụng các trang thiết bị bảo hộ lao động như găng tay, khẩu trang y tế, quần áo chuyên dụng
Thăm khám sức khỏe định kỳ hàng năm, ít nhất 6 tháng/lần nhằm sớm phát hiện sớm ung thư hạch từ đó có kế hoạch điều trị hiệu quả.

Thạc sĩ Lê Thị Huỳnh Trang
Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM