Bệnh cúm gia cầm trên người là gì?

Bệnh cúm gia cầm trên người là gì?

Bệnh cúm gia cầm (Tên khoa học là Avian Influenza) là một loại bệnh cúm do virus gây ra cho các loài gia cầm (hay chim) sau đó lân sang người qua nhiều đường tiếp xúc. Các triệu chứng bao gồm sốt, ho, nhức mỏi bắp thịt, nhức đầu, sổ mũi, đau họng và mệt mỏi. Những triệu chứng này có thể từ nhẹ đến nặng. Bệnh có thể trầm trọng đối với trẻ nhỏ, người già và những người có vấn đề về sức khỏe khác.avian influenza (AI)

Virus này được phát hiện lần đầu tiên là tại Ý vào đầu thập niên 1900 và giờ đây phát hiện ở hầu hết các nơi trên thế giới. Virus cúm gây bệnh trên người được chia 3 nhóm (A, B, C) trong đó nhóm A là phổ biến và một số trong nhóm này có thể phát thành dịch bệnh.

Nguyên nhân gây cúm gia cầm ở người

Tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bệnh hoặc đồ dùng, vật dụng bị nhiễm bởi phân gia cầm là đường lây truyền cúm A H5N1 chính. Virus có thể lây truyền qua không khí (ví dụ các giọt nhỏ dịch tiết đường hô hấp của gia cầm mang bệnh hoặc hít phải không khí có chứa bụi từ phân gia cầm) cũng có thể qua cách ăn uống (nước, thực phẩm nhiễm virus…) và tiếp xúc với dụng cụ và đồ vật nhiễm virus.

Người có thể bị lây bệnh do tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bị bệnh qua chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ, chế biến, ăn gia cầm và sản phẩm của gia cầm bệnh chưa được nấu chín hoặc chế biến không hợp vệ sinh.

Các chủng của virus cúm gia cầm có thể lây nhiễm cho người bằng các cơ chế cơ học như qua các phương tiện vận chuyển, quần áo, giày dép… Ngoài ra, virus cúm có nhiều trong chất bài tiết như dịch mũi họng, phân gia cầm bệnh, bụi và đất vì vậy cần hết sức cẩn trọng nếu không sẽ dễ lây nhiễm.

Dấu hiệu khi bị bệnh cúm gia cầm trên người

Theo BS Nguyễn Trung Cấp cho biết về cơ bản, các triệu chứng của cúm gia cầm gần giống với cúm thông thường (ho, sốt, sổ mũi, hắt hơi, đau đầu, người mệt mỏi, chảy nước mắt, da khô nóng…). Tuy nhiên, điểm khác của cúm gia cầm là các dấu hiệu suy hô hấp rõ rệt hơn và thể hiện tùy vào từng giai đoạn của bệnh như sau:

Giai đoạn ủ bệnh: Kéo dài từ 2 – 5 ngày sau khi người bệnh tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh như giết mổ hay sử dụng các sản phẩm từ gia cầm bị bệnh như thịt, trứng hoặc tiếp tiếp xúc trực tiếp với người đang bị nhiễm bệnh… Đây là khoảng thời gian virus H5N1 tiềm ẩn trong cơ thể bệnh nhân,chưa phát tác và chưa có dấu hiệu gì, chỉ chờ cơ hội bùng phát.

Giai đoạn khởi phát: Lúc này bệnh nhân sẽ đột ngột bị sốt cao, đau nhức, mệt mỏi khắp toàn thân, thận chí chán ăn… Đây là dấu hiệu ban đầu cảnh báo người bệnh sắp bước vào một giai đoạn bùng phát dữ dội của bệnh cúm A H5N1 với nhiều biến chứng phức tạp.

Giai đoạn toàn phát: Đây là giai đoạn phát ra hoàn toàn những triệu trứng trong thời gian ủ bệnh và giai đoạn khởi phát. Đến lúc này người bệnh mới có thể nhận biết một cách rõ ràng:

– Sốt cao, liên tục từng cơn và kéo dài suốt cả ngày khiến người bệnh lâm vào tình trạng như hôn mê do hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng. Người bệnh sẽ có dấu hiệu rối loạn ý thức, trí nhớ không tốt, không còn tỉnh táo. Người trở nên vô cùng mệt mỏi đau rát họng . Da nóng đỏ xuất hiện ở những bệnh nhân sốt cao.

– Sau đó người bệnh sẽ bị ho: Thường là ho khan, một số trường hợp ho có đờm, đờm thường có màu trắng, dính. Trường hợp bệnh nhân có khạc đờm màu vàng hay đờm màu xanh thường do nguyên nhân bị bội nhiễm thêm vi khuẩn.

– Tiếp đến người bệnh còn cảm thấy đau nhức lan tỏa khắp toàn thân, nhất là đau đầu, quanh hốc mắt, vùng trán, thái dương. Nhức đầu sẽ giảm dần từ ngày thứ ba đến ngày thứ năm, tương ứng với cơn sốt. Thêm vào đó xương khớp cũng đau dữ dội nhất là ở cẳng chân và vùng thắt lưng.

Biến chứng khi bị cúm gia cầm ở người

Bội nhiễm đường hô hấp: Tổn thương trên hệ thống hô hấp là biến chứng đầu tiên và hay gặp nhất. Các loại vi khuẩn như haemophilus influenza, liên cầu, phế cầu, tụ cầu vàng… chính là các tác nhân gây bội nhiễm phế quản – phổi. Phần lớn các trường hợp, bệnh nhân tử vong do thiếu oxy nghiêm trọng.

Suy đa tạng: Khi bệnh diễn biến nhanh bệnh nhân có thể bị suy đa tạng, các bộ phận quan trọng như thận, gan, não bị ảnh hưởng. Hệ miễn dịch trở nên suy yếu do số lượng bạch cầu, bạch cầu trung tính giảm mạnh. Do đó người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, thậm chí bị tiêu chảy dẫn đến hạ đường huyết.

Các hội chứng nghiêm trọng cũng có thể xảy ra ví dụ như đông máu nội mạch rải rác, viêm màng ngoài tim, viêm cơ tim… Bệnh nhân cũng có thể bị phù não, viêm màng não lympho.

Phương pháp điều tri bệnh cúm gia cầm trên người

Điều trị chống suy hô hấp bằng cách làm thông đường thở, hút sạch đờm, dãi trong họng, khí quản bệnh nhân, đặt nội khí quản, cho thở oxy, vỗ rung lồng ngực, cho bệnh nhân ho, khạc đờm ra ngoài. Điều trị chống sốc bằng cách điều chỉnh rối loạn nước và điện giải bảo đảm lượng dịch 70-80% nhu cầu sinh lý, sử dụng các loại dịch truyền: ringer lactat 5%, glucose 5%, natriclorua 0,9%… Điều trị hạ sốt, giảm bạch cầu hạt. Chăm sóc nâng cao thể trạng để hồi phục sức khỏe sau giai đoạn cấp cứu.

Phòng tránh bệnh cúm gia cầm trên người

Thường xuyên vệ sinh môi trường như tẩy uế chuồng trại nuôi gia cầm mắc dịch, phun thuốc cloramin B xung quanh khu vực nhà ở, thậm chí trong từng gia đình.

Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Rửa mặt, mũi, chân tay ít nhất 2-3 lần/ngày. Sử dụng các loại thuốc sát khuẩn đường hô hấp trên để nhỏ mũi và súc họng hàng ngày.

Ăn uống đảm bảo vệ sinh: không ăn tiết canh hoặc thịt các loại gia cầm ốm, bệnh hoặc nghi mắc bệnh.

Hạn chế tiếp xúc với nguồn bệnh: Khi tiếp xúc với nguồn bệnh, phải trang bị bảo hộ, gồm mặt nạ, áo choàng, găng tay, mũ… sản xuất theo tiêu chuẩn kỹ thuật đảm bảo ngăn ngừa virus xâm nhập.

Gia đình trong vùng dịch hoặc có người thân nhiễm cúm gia cầm cũng cần vệ sinh nhà cửa. Đồ dùng bệnh nhân phải được ngâm dung dịch tẩy trùng 20 phút, sau đó giặt sạch và phơi khô.

Đến bệnh viện ngay để khám và điều trị khi có các biểu hiện nghi bị bệnh như: sốt cao, đau đầu, đau cơ, đau họng, chảy nước mắt, nước mũi, ho…

Bệnh cúm gia cầm là một bệnh khá nguy hiểm, hi vọng với bài viết này sẽ giúp ích được khá nhiều cho bạn và người thân về việc phòng chống và điều trị bệnh hiệu quả hơn.

An Khang