Bảng âm vần Tiếng Việt theo chương trình GDCN và cách đánh vần mới

Chương trình giáo dục Tiếng Việt gần đây có sự thay đổi lớn, theo đó thì chương trình Giáo Dục Công Nghệ sẽ dạy các bé lớp 1 cách đánh vần hoàn toàn mới. Điều này sẽ khiến cho các vị phụ huynh gặp đôi chút bỡ ngỡ và không biết phải dạy con mình thế nào. Tuy nhiên, được biết, đây là cách đánh vần tiếng Việt theo Cải cách Giáo dục, hiện cách đánh vần này đang được áp dụng, triển khai ở 49 tỉnh thành trên cả nước. Để chuẩn bị hành trang vững chắc cho các bé chuẩn bị vào lớp 1, ngoài chuẩn bị tâm lý, các bậc phụ huynh cần rèn luyện cho các bé kỹ năng kỹ năng đọc, cách đánh vần cơ bản, nét vẽ cơ bản để các em tự tin bước vào lớp 1. Bài viết sau đây của Pgdphurieng.edu.vn.vn sẽ gửi đến các bạn bảng âm vần theo chương trình GDCN và VNEN là tài liệu cực kỳ hữu ích cho các bậc phụ huynh dạy trẻ đánh vần tiếng Việt tại nhà, phù hợp cho cả các bé chuẩn bị vào lớp 1 và học sinh lớp 1. Đây chính là nền tảng, bước khởi đầu khá quan trọng để các bé làm quen với Tiếng Việt.

1. CÁCH ĐÁNH VẦN THEO BỘ SÁCH CÔNG NGHỆ GIÁO DỤC

Trong Công nghệ Giáo dục, cần phân biệt rõ Âm và Chữ:

– Âm là Vật thật, là âm thanh. – Chữ là Vật thay thế, dùng để ghi lại, cố định lại âm. Theo đó, không phải lúc nào cũng có sự tương ứng 1:1 giữa âm và chữ. – Thông thường, 1 âm được ghi lại bằng 1 chữ cái (a, b, d, đ, e, 1, m,…)

Lưu ý: Theo quan điểm của Công nghệ Giáo dục, 1 âm ghi lại bằng 1 | chữ nghĩa là các chữ ghi âm có vai trò như nhau. Do đó, 1 âm /chờ được ghi lại bằng 1 chữ ch (chữ : chờ) chứ không phải là được ghép lại từ 2 chữ c và h.

– Có những trường hợp 1 âm không phải chỉ được ghi lại bằng 1 chữ mà có thể là 2, 3, 4 chữ, do đó, cần có căn cứ là Luật chính tả.

Ví dụ: Âm /ngờ được ghi bằng 2 chữ :ng và ngh (ngờ kép)

Âm /cờ/ được ghi bằng 3 chữ : c (cờ), k (ca) và q (cu) Âm /ia được ghi bằng 4 chữ: iễ, ia, yế, ya

Nguyên tắc đánh vần trong Công nghệ Giáo dục

– Đánh vần theo Âm, không đánh vần theo Chữ

Ví dụ: ca : /cờ/ – /a/ – ca/

ke : /cờl – /e/ – /ke/

quê : /cờ/ – /uê/ – /quê/

Do đánh vần theo âm nên khi viết phải viết theo Luật chính tả : Âm /cờ/ đứng trước âm /e, lê, i/ phải viết bằng chữ k (ca). Âm /cờ đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ q (cu), âm đệm viết bằng chữ u

– Đánh vần theo cơ chế 2 bước :

+ Bước 1: Đánh vần tiếng thanh ngang (Khi đánh vần tiếng thanh ngang, tách ra phần đầu / phần vần)

Ví dụ: ba : /bờ/ – /a/ – /ba/

+ Bước 2: Đánh vần tiếng có thanh (Khi đánh vần tiếng có thanh khác thanh ngang tạm thời tách thanh ra, để lại thanh ngang)

Ví dụ: bà: /bal – huyền – bà Học sinh chỉ học tiếng có thanh khi đã đọc trơn được tiếng thanh  ngang.

Lưu ý: Công nghệ Giáo dục còn hướng dẫn học sinh, khi chưa đọc được tiếng có thanh thì có các bước để đánh vần lại:

Cách 1.

– Dùng tay che dấu thanh để học sinh đọc được tiếng thanh ngang /ba/. Sau đó trả lại dấu thanh để đánh vần /ba/ – huyền – bà.

– Nếu che dấu thanh mà học sinh chưa đọc được ngay tiếng thanh ngang thì che tiếp phần vần, để học sinh nhận ra phụ âm /b/. Bỏ dấu che nguyên âm /a/ để nhận ra nguyên âm /a/ và đánh vần bờ – a – ba → ba – huyền – bà.

Cách 2.

Đưa tiếng bày vào mô hình phân tích tiếng:

Học sinh phân tích rồi đọc cả tiếng thanh ngang, sau đó thêm thanh vào để được tiếng có thanh: /ba/ – huyền – bà.

Nếu các em vẫn lúng túng với tiếng thanh ngang thì phân tích tiếp tiếng thanh ngang: bờ – a – ba. Cho trẻ làm và xóa dần từ dưới lên để cuối cùng có tiếng /bà.

Một số ví dụ cụ thể

Trong tiếng Việt, tiếng gồm có 3 phần: phần đầu – phần vần – phần thanh.

Phần vần gồm các Âm giữ các vai trò: Âm đệm – Âm chính – Âm cuối. Học sinh học theo Công nghệ Giáo dục sẽ được học 4 kiểu vần:

– Vần chỉ có âm chính, ví dụ: ba, chè,…

– Vần có âm đệm và âm chính, ví dụ: hoa, quế,…

– Vần có âm chính và âm cuối, ví dụ: lan, sáng,…

– Vần có đủ âm đệm – âm chính – âm cuối, ví dụ: quên, hoàng,…

Từ các kiểu vần này, có thể tạo nên được rất nhiều loại Tiếng khác nhau.

VD1. Tiếng chỉ có âm chính: y

ý: /y/ – sắc – /ý/

VD2. Tiếng có âm đầu và âm chính:

Che: /chờ/ – /e/ – /che/

Chẻ: /che/ – hỏi – /che/

VD3. Tiếng có âm đệm – âm chính:

Uy:/u/ – /y/ – /uy/

Uỷ :/uy/ – hỏi – /uỷ/

VD4. Tiếng có âm đầu – âm đệm – âm chính:

Hoa : /hờ/ – /oa/ – /hoa/

Quy /cờ/ – /uy/ – /quy/

Quý :/quy/ – sắc – /quý/

VD5. Tiếng có âm chính – âm cuối:

Em: /e/ – /mờ/ – /em/

Yên: /ia/ – /nờ/ – /yên/

Yến: /yên/ – /sắc/ – /yến/

VD6. Tiếng có âm đầu – âm chính – âm cuối:

Sang :/sờ/ – /ang/ – /sang/

Sáng: /sang/ – sắc – /sáng/

Mát : /mát/ – sắc – /mát/

VD7. Tiếng có âm đệm – âm chính – âm cuối:

Oan: /o/ – /an/ – /oan/

Uyên: /u/ – /iên/ – /uyên/

Uyển: /uyên/ – hỏi – /uyển/

VD8. Tiếng có đủ âm đầu – âm đệm – âm chính – âm cuối:

Quang: /cờ – /oang/ – /quang/

Quảng: /quang/ – hỏi – /quảng/

2. BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÔNG NGHỆ

– Các chữ đọc như cũ: a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, i, kh, l, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

– Các chữ đọc là “dờ” nhưng phát âm có phần khác nhau: gi; r; d

– Các chữ đều đọc là “cờ”: c; k; q

Vần	Cách đọc	Vần	Cách đọc
gì	gì – gi huyền gì	uôm	uôm – ua – m – uôm
iê, yê, ya	đều đọc là ia	uôt	uôt – ua – t – uôt
uô	đọc là ua	uôc	uôc – ua – c – uôc
ươ	đọc là ưa	uông	uông – ua – ng – uông
iêu	iêu – ia – u – iêu	ươi	ươi – ưa – i – ươi
yêu	yêu – ia – u – yêu	ươn	ươn – ưa – n – ươn
iên	iên – ia – n – iên	ương	ương – ưa – ng – ương
yên	yên – ia – n – yên	ươm	ươm – ưa – m – ươm
iêt	iêt – ia – t – iêt	ươc	ươc – ưa – c – ươc
iêc	iêc – ia – c – iêc	ươp	ươp – ưa – p – ươp
iêp	iêp – ia – p – iêp	oai	oai – o- ai- oai
yêm	yêm – ia – m – yêm	oay	oay – o – ay – oay
iêng	iêng – ia – ng – iêng	oan	oan – o – an – oan
uôi	uôi – ua – i – uôi	oăn	oăn – o – ăn – oăn
uôn	uôn – ua – n – uôn	oang	oang – o – ang – oang
uyên	uyên – u – yên – uyên	oăng	oăng – o – ăng – oăng
uych	uych – u – ych – uych	oanh	oanh – o – anh – oanh
uynh	uynh – u – ynh – uynh	oach	oach – o – ach – oach
uyêt	uyêt – u – yêt – uyêt	oat	oat – o – at – oat
uya	uya – u – ya – uya	oăt	oăt – o – ăt – oăt
uyt	uyt – u – yt – uyt	uân	uân – u – ân – uân
oi	oi – o – i – oi	uât	uât – u – ât – uât

Các âm vẫn phát âm như cũ bao gồm:

i, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am ăm, âm, ôm, ơm, êm, em, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it.

Một Số Tiếng Đọc Khác Cách Đọc Cũ

Tiếng	Cách đọc	Ghi chú
dơ	dơ – dờ – ơ – dơ	Đọc nhẹ
giơ	giơ – giờ – ơ – giờ	Đọc nặng hơn một chút
giờ	giờ – giơ – huyền – giờ
rô	rô – rờ – ô – rô	Đọc rung lưỡi
kinh	cờ – inh – kinh	Luật chính tả: âm “cờ” đứng trước i viết bằng chữ “ca”
quynh	Quynh – cờ – uynh – quynh	Luật chính tả: âm “cờ” đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ “cu” và âm đệm viết bằng chữ u.
qua	Qua – cờ – oa – qua	Luật chính tả: như trên

Lưu Ý: Bảng chữ cái dưới đây là tên âm để dạy học sinh lớp 1, còn khi đọc tên của 29 chữ cái thì vẫn đọc như cũ.

Chữ cái	Tên chữ cái	Chữ cái	Tên chữ cái
a	a	n	en – nờ
ă	á	o	o
â	ớ	ô	ô
b	bê	ơ	ơ
c	xê	p	pê
d	dê	q	quy
đ	đê	r	e – rờ
e	e	s	ét – sì
ê	ê	t	tê
g	giê	u	u
h	hát	ư	ư
i	i	v	vê
k	ca	x	ích – xì
l	e – lờ	y	y – dài
m	em – mờ

 

Tiếng	Cách đọc	Ghi chú
Dơ	Dờ – ơ – dơ
Giơ	Giờ – ơ – dơ	Đọc là “dờ” nhưng có tiếng gió.
Giờ	Giơ – huyền – giờ	Đọc là “dờ” nhưng có tiếng gió.
Rô	Rờ – ô – rô
Kinh	Cờ – inh – kinh
Quynh	Cờ – uynh – quynh
Qua	Cờ – oa – qua
Quê	Cờ – uê – quê
Quyết	Cờ – uyêt – quyêt Quyêt – sắc quyết
Bà	Bờ – a ba, Ba – huyền – bà
Mướp	ưa – p – ươp mờ – ươp – mươp Mươp – sắc – mướp	(Nếu các con chưa biết đánh vần ươp thì mới phải đánh vần từ ưa – p – ươp)
Bướm	ưa – m – ươm bờ – ươm – bươm Bươm – sắc – bướm
Bướng	bờ – ương – bương Bương – sắc – bướng
Khoai	Khờ – oai – khoai
Khoái	Khờ – oai – khoai Khoai – sắc – khoái
Thuốc	Ua – cờ- uốc thờ – uôc – thuôc Thuôc – sắc – thuốc
Mười	Ưa – i – ươi-mờ – ươi – mươi Mươi – huyền – mười
Buồm	Ua – mờ – uôm – bờ – uôm – buôm Buôm – huyền – buồm.
Buộc	Ua – cờ – uôc bờ – uôc – buôc Buôc – nặng – buộc
Suốt	Ua – tờ – uôt – suôt Suôt – sắc – suốt
Quần	U – ân – uân cờ – uân – quân Quân – huyền – quần.
Tiệc	Ia – cờ – iêc – tờ – iêc – tiêc Tiêc – nặng – tiệc.
Thiệp	Ia – pờ – iêp  thờ – iêp – thiêp Thiêp – nặng – thiệp
Buồn	Ua – nờ – uôn – buôn Buôn – huyền – buồn.
Bưởi	Ưa – i – ươi – bươi Bươi – hỏi – bưởi.
Chuối	Ua – i – uôi – chuôi Chuôi – sắc – chuối.
Chiềng	Ia – ngờ – iêng – chiêng Chiêng – huyền – chiềng.
Giềng	Ia – ngờ – iêng – giêng Giêng – huyền – giềng	Đọc gi là “dờ” nhưng có tiếng gió
Huấn	U – ân – uân – huân Huân – sắc – huấn.
Quắt	o – ăt – oăt – cờ – oăt – quăt. Quăt – sắc – quắt
Huỳnh	u – ynh – uynh – huynh huynh – huyền – huỳnh
Xoắn	O – ăn – oăn – xoăn Xoăn – sắc – xoắn
Thuyền	U – yên – uyên – thuyên Thuyên – huyền – thuyền.
Quăng	O – ăn – oăng – cờ – oăng – quăng.
Chiếp	ia – p – iêp – chiêp Chiêm – sắc – chiếp
Huỵch	u – ych – uych – huych huych – nặng – huỵch.
Xiếc	ia – c – iêc – xiêc xiêc – sắc – xiếc

3. BẢNG ÂM VẦN THEO CHƯƠNG TRÌNH VNEN

– Các âm giữ nguyên cách đọc như cũ: a, ă, â, b, ch, e, ê, g, h, I, kh, I, m, n, ng, ngh, nh, o, ô, ơ, ph, s, t, th, u, ư, v, x, y

– Các âm đọc là “dờ” nhưng cách phát âm khác nhau: gi; r; d

– Các âm đọc là “cờ: c; k; q

Vần	Cách đọc	Vần	Cách đọc
gì	gì – gi huyền gì	uôm	uôm – ua – m – uôm
iê, yê, ya	đều đọc là ia	uôt	uôt – ua – t – uôt
uô	đọc là ua	uôc	uôc – ua – c – uôc
ươ	đọc là ưa	uông	uông – ua – ng – uông
iêu	iêu – ia – u – iêu	ươi	ươi – ưa – i – ươi
yêu	yêu – ia – u – yêu	ươn	ươn – ưa – n – ươn
iên	iên – ia – n – iên	ương	ương – ưa – ng – ương
yên	yên – ia – n – yên	ươm	ươm – ưa – m – ươm
iêt	iêt – ia – t – iêt	ươc	ươc – ưa – c – ươc
iêc	iêc – ia – c – iêc	ươp	ươp – ưa – p – ươp
iêp	iêp – ia – p – iêp	oai	oai – o- ai- oai
yêm	yêm – ia – m – yêm	oay	oay – o – ay – oay
iêng	iêng – ia – ng – iêng	oan	oan – o – an – oan
uôi	uôi – ua – I – uôi	oăn	oăn – o – ăn – oăn
uôn	uôn – ua – n – uôn	oang	oang – o – ang – oang
uyên	uyên – u – yên – uyên	oăng	oăng – o – ăng – oăng
uych	uych – u – ych – uych	oanh	oanh – o – anh – oanh
uynh	uynh – u – ynh – uynh	oach	oach – o – ach – oach
uyêt	uyêt – u – yêt – uyêt	oat	oat – o – at – oat
uya	uya – u – ya – uya	oăt	oăt – o – ăt – oăt
uyt	uyt – u – yt – uyt	uân	uân – u – ân – uân
oi	oi – o – I – oi	uât	uât – u – ât – uât

Các âm vẫn giữ cách phát âm như cũ bao gồm:

oi, ai, ôi, ơi, ui, ưi, ay, ây, eo, ao, au, âu, iu, êu, ưu, on, an, ăn, ân, ơn, ưn, ôn, in, un, om, am, ăm, âm, ôm, ơm, êm, e, im, um, ot, at, ăt, ât, ôt, ơt, et, êt, ut, ưt, it.

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!