Aptomat là thiết bị điện đóng vai trò quan trọng trong mỗi gia đình. Trong quá trình sử dụng, nếu aptomat bị nhảy liên tục sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống điện. Hãy cùng Pgdphurieng.edu.vn theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ aptomat, nguyên nhân và cách khắc phục aptomat bị nhảy liên tục chi tiết nhé!
Aptomat là gì?
Khái niệm Aptomat
Aptomat là từ tiếng Nga dùng để gọi thiết bị đóng cắt tự động hay còn gọi là cầu dao tự động, được viết tắt là CB (Circuit Breaker) hoặc được gọi tắt là Át.
Aptomat có vai trò quan trọng trong hệ thống điện, nhiệm vụ chính của Aptomat là bảo vệ mạch điện, ngăn các trường hợp quá tải, ngắn mạch, sụt áp, truyền công suất ngược, chống giật, chống rò, bảo vệ theo từ nhiệt.
Phân loại Aptomat
– Dựa theo cấu tạo:
Aptomat dạng tép MCB (Miniature Circuit Breaker) và Aptomat dạng khối MCCB (Moulded Case Circuit Breaker) có chức năng bảo vệ quá tải dòng điện và ngắn mạch.
– Dựa theo số pha/ số cực:
- Aptomat 1 pha: 1 cực
- Aptomat 1 pha + trung tính (1P+N): 2 cực
- Aptomat 2 pha: 2 cực
- Aptomat 3 pha: 3 cực
- Aptomat 3 pha + trung tính (3P+N): 4 cực
- Aptomat 4 pha: 4 cực.
– Dựa theo chức năng:
- Aptomat thường: MCB và MCCB có chức năng bảo vệ quá tải, ngắn mạch.
- Aptomat chống rò: RCCB (Residual Current Circuit Breaker – Aptomat chống dòng rò dạng tép), RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection – Aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng tép) và ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker – Aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng khối).
– Dựa theo dòng cắt ngắn mạch:
- Dòng cắt thấp: Thường được dùng trong dân dụng.
- Dòng cắt tiêu chuẩn: Thường áp dụng trong công nghiệp.
- Dòng cắt cao: Thường áp dụng trong công nghiệp và các ứng dụng đặc biệt.
– Dựa theo khả năng chỉnh dòng: Aptomat có dòng định mức không đổi và Aptomat chỉnh dòng định mức.
Cấu tạo của Aptomat
Cấu tạo của Aptomat gồm có: Tiếp điểm, hộp dập hồ quang, truyền động cắt và móc bảo vệ Aptomat.
Tiếp điểm của Aptomat
Aptomat thường có hai cấp tiếp điểm gồm: Tiếp điểm chính dùng để dẫn điện và hồ quang hoặc có thể là ba cấp tiếp điểm: Tiếp điểm chính, phụ và hồ quang (tiếp điểm phụ được dùng để tránh hồ quang cháy lan đến tiếp điểm chính).
Khi Aptomat đóng mạch, lúc này lần lượt là tiếp điểm hồ quang đóng trước, sau đó là tiếp điểm phụ và cuối cùng là tiếp điểm chính. Ngược lại khi cắt mạch, tiếp điểm chính sẽ mở trước, đến tiếp điểm phụ và sau cùng là tiếp điểm hồ quang.
Hộp dập hồ quang của Aptomat
Thông thường, trong buồng dập hồ quang thông dụng được phân thành nhiều đoạn ngắn, có những tấm thép xếp thành lưới ngăn để thuận lợi hơn cho việc dập tắt hồ quang.
Các thiết bị dập hồ quang có 2 kiểu là kiểu nửa kín và kiểu hở dùng để Aptomat dập hồ quang trong các chế độ làm việc của hệ thống điện.
Cơ cấu truyền động cắt Aptomat
Truyền động cắt Aptomat thường được điều khiển bằng tay và bằng cơ điện (điện từ, động cơ điện).
Truyền động cắt bằng tay được thực hiện với các Aptomat có dòng điện định mức thấp hơn 600A và được dùng thêm một tay phụ theo nguyên lý đòn bẩy để tăng lực điều khiển tay.
Đối với điều khiển bằng cơ điện (điện từ) được dùng ở các Aptomat có dòng điện lớn lên đến 1000A, ngoài ra chúng ta cũng có thể điều khiển bằng động cơ điện hoặc bằng khí nén.
Móc bảo vệ Aptomat
Móc bảo vệ sẽ tác động khi mạch điện có dấu hiệu quá dòng điện (quá tải hay ngắn mạch) và sụt áp giúp Aptomat tự động cắt điện, tránh những sự cố xảy ra.
Móc bảo vệ quá dòng điện (móc bảo vệ dòng điện cực đại) thường được làm từ hệ thống móc điện tử và rơ le nhiệt, được đặt bên trong CB. Móc bảo vệ quá dòng điện được dùng ở CB có dòng điện định mức đến 600A, có chức năng bảo vệ thiết bị điện không bị quá tải và ngắn mạch.
Móc bảo vệ sụt áp (móc bảo vệ điện áp thấp) thường được dùng theo kiểu điện từ, có cuộn dây mắc song song với mạch điện chính, cuộn dây này được quấn vài vòng với dây tiết diện nhỏ chịu điện áp nguồn.
Nguyên lý hoạt động của Aptomat
Đối với các dòng Aptomat dòng điện cực đại:
Sau khi đóng điện, Aptomat sẽ ở trạng thái đóng tiếp điểm do các móc khớp với nhau tại cùng một cụm tiếp điểm động. Khi bật Aptomat ở trạng thái ON, với dòng điện định mức, nam châm điện sẽ không hút.
Khi mạch điện quá tải hay ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm điện sẽ tạo ra lực hút, làm các khớp móc bung ra, lò xo 1 được thả lỏng, dẫn đến các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện sẽ bị ngắt.
Đối với các dòng Aptomat điện áp thấp:
Khi Aptomat ở trạng thái ON, với điện áp định mức, nam châm điện sẽ tạo ra lực hút. Khi sụt áp quá mức, nam châm điện sẽ đẩy lò xo và các móc ra trạng thái tự do, dẫn đến các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện bị ngắt.
Nguyên nhân gây ra tình trạng Aptomat bị nhảy
Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng Aptomat bị nhảy, bạn hãy lưu ý nhé!
Đường điện bị quá tải
Aptomat bị nhảy liên tục có thể do nguồn điện của bạn đang bị quá tải, trường hợp này xảy ra khi bạn sử dụng đồng thời quá nhiều thiết bị điện dẫn đến công suất của Aptomat bị quá tải.
Đường điện tổng gặp sự cố gây cháy, chập
Khi đường điện tổng trong khu vực bạn sinh sống gặp sự cố như bị cháy, chập điện cũng khiến Aptomat không ổn định, dẫn đến hiện tượng nhảy liên tục.
Điện bị rò rỉ
Điện bị rò rỉ có thể gây ra nguy hiểm đến tính mạng của người dùng, trong trường hợp này Aptomat sẽ tự nhảy để ngắt toàn bộ dòng điện. Hiện tượng này thường xuất hiện khi bạn đấu dây sai trong lúc lắp đặt Aptomat hoặc dây điện âm tường trục trặc.
Aptomat bị trục trặc trong quá trình sử dụng
Do thanh lưỡi gà trong Aptomat bật/ tắt nhiều lần trong quá trình sử dụng, vượt quá số lần khởi động định sẵn nên sẽ bị mòn và làm cho các điểm tiếp xúc kém đi. Vì thế dòng điện chạy qua chập chờn và làm Aptomat nhảy liên tục.
Ngoài ra, nếu bạn sử dụng Aptomat không rõ nguồn gốc, kém chất lượng cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến việc Aptomat bị nhảy liên tục trong quá trình sử dụng.
Cách khắc phục tình trạng Aptomat bị nhảy
Để khắc phục tình trạng Aptomat bị nhảy liên tục, hãy tham khảo các bước hướng dẫn dưới đây.
Bước 1: Chuẩn bị các thiết bị cần thiết như tua vít, máy khoan, 1 Aptomat mới, 1 Aptomat chống giật và đồng hồ đo điện.
Tua vít khuyến mãi, giá cực tiết kiệm
Bước 2: Ngắt nguồn điện của các thiết bị đang sử dụng và bật Aptomat, nếu Aptomat không nhảy có nghĩa là các thiết bị điện trong nhà gặp trục trặc. Nếu Aptomat vẫn nhảy thì các bạn tiến hành Bước 3.
Bước 3: Tháo công tắc và ổ cắm điện ra, để các đầu âm dương tách biệt nhau và dùng băng keo cách điện dán chúng lại. Bật Aptomat lên nếu thấy Aptomat nhảy liên tục thì nguyên nhân là do trục trặc của đường dây điện âm tường. Bạn tiến hành làm các bước tiếp theo.
Bước 4: Đấu trực tiếp Aptomat chống giật vào nguồn điện đầu vào. Tiếp theo lắp lần lượt các đường dây dẫn điện vào đầu ra của Aptomat chống giật. Nếu đường dây nào làm Aptomat chống giật bị nhảy có nghĩa là đường dây ấy bị hư hỏng.
Bước 5: Thay thế đường dây điện cũ, luồn dây điện mới vào rồi lắp lại. Bạn có thể sử dụng máy khoan để chạy một đường dây điện mới trong tường.
Trên đây là bài viết cung cấp đến bạn Aptomat là gì, nguyên nhân và cách khắc phục aptomat bị nhảy liên tục. Hy vọng sẽ mang lại thông tin hữu ích đến bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn hãy để lại bình luận bên dưới nhé!
