10 bài thơ hay của nhà thơ Nguyễn Đình Thi

Nhà văn Nguyễn Đình Thi sinh ngày 20 tháng 12 năm 1924 tại Luang Prabang (Lào), quê gốc ở làng Vũ Thạch, Hà Nội. Thuở nhỏ ông sống cùng gia đình ở Lào. Từ năm 1931 ông theo gia đình về nước và đi học ở Hà Nội, Hải Phòng. Ông tham gia hoạt động Cách mạng từ lúc 17 tuổi. Năm 1943 ông tham gia Hội Văn hoá Cứu quốc. Sau Cách mạng tháng Tám (1945), ông làm Tổng Thư ký Hội Văn hoá Cứu quốc, uỷ viên tiểu ban Dự thảo Hiến pháp và Uỷ viên Ban thường trực Quốc hội (khoá I). Trong kháng chiến chống Pháp ông hoạt động văn hoá phục vụ kháng chiến, đầu quân tham gia nhiều chiến dịch và sáng tác văn học. Ông giữ trách nhiệm Tổng Thư ký Hội Văn nghệ (1956-1958). Từ 1958 làm Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam các khoá I, II, III. Trước khi mất ông là Chủ tịch Uỷ ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học-Nghệ thuật Việt Nam. Ông cũng là hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam 1957. Nguyễn Đình Thi mất ngày 18 tháng 4 năm 2003. chúng mình xin giới thiệu các bài thơ hay của ông.

Bài thơ: Đôi mắt

Đôi mắt

Tác giả: Nguyễn Đình Thi

Mắt em nhìnNghìn muôn xa cáchTrăng soi lặng yênRừng núiĐêm nàyEm cườiSao anh gục buồn thếTóc dài mộng ấmMùa thu vàng hoe đôi mắt xaAnh ngồi giữa đáy buổi chiềuLúa ào vào mặtEm cườiSao anh gục buồn thếTự nhiênTrên tay anh mái đầu yêu đã lạnhAnh nhìnXa quáEm mỉm cườiMãi mãi1949
Nguồn: Sóng reo (thơ), Nguyễn Đình Thi, NXB Hội nhà văn, 2001

Bài thơ: Đôi mắt

Bài thơ: Những tiếng hát

Những tiếng hát

Chiều dần tắt gió ù ù nổiÁnh đèn trên mặt biển chập chờnTrong một quán hàng đen muội khóiLính thuỷ ngồi chen uống rượu suôngDưới ngọn đèn dây loe ánh đỏNgười bạc đầu nhìn kẻ còn măngNhững gò má sạm màu sương gióNhững cánh tay lực lưỡng ngang tàngHọ nín lặng nghe nàng thiếu nữMắt biếc xanh màu nước xa khơiTóc xoã mây vàng đôi vú thởPhập phồng theo tiếng nhạc tuyệt vờiTiếng hát ngọt ngào như suối chảyDịu dàng như lời mẹ dỗ conBâng khuâng thương nhớ buồn tê táiNhư mắt người chinh phụ héo honÔi tiếng hát Nga sao vời vợiNhư thảo nguyên xa rộng mênh môngGió cát mịt mù trên cỏ cháyChim rơi cánh mỏi giữa tầng khôngNhư tiếng gió gầm trên núi vắngNhư tiếng quân reo giữa chiến trườngNhư cánh chim âu đùa với sóngGọi biển trào lên đón nắng vàngTiếng hát bay lên cao phấp phớiNhư gió xuân rũ lá bạch dươngNhư những mảng trời xanh đang vẫyNhư tiếng chim trên tuyết trắng hồngTiếng hát đã ngừng trong giây látNhững dư âm còn vọng lạ lùngCô gái mắt nhìn quanh ngơ ngácNhư còn say tiếng hát chưa xongĐoàn thuỷ thủ chân trời góc biểnĐời lênh đênh đã cứng tim ganMà sao cũng bàng hoàng xao xuyếnLắm kẻ chau mày lệ chứa chanTa muốn hát muốn cười ta khócNước mắt ta lã chã vơi đầyHãy rót nữa rượu tràn trên cốcUống đi các bạn cả đêm nàyTừng bàn rượu những người thuỷ thủBá vai nhau cùng hát vang lừngTrong tiếng hát tràn đầy thương nhớHọ tưởng bay về tới cố hươngCó phải tiếng hò rô kéo gỗTrên bãi lau hầm hập nắng trưaQuằn quại những lưng người chín đỏDòng sông dài uể oải về xaCó phải kéo dài trên sa mạcBóng lạc đà đi miết buổi chiềuLều vài quây vòng bên giếng nướcLửa bập bùng tiếng hát đăm chiêuĐêm nơi đâu sương mù bay toảTrăng soi thấp thoáng mái tranh nghèoBễ lò rèn phì phò thở lửaChú bé ngồi mơ nghe dế kêuĐâu tiếng sáo vi vu đùa gióDưới trời sao vằng vặc đêm hèÔm chặt người yêu trên đệm láThì thầm đang hát kẻ chăn dêTrên núi tuyết cao cao có phảiMùa xuân đang tới tiếng chim gùXanh vút hàng thông soi bóng suốiRừng sâu cọc cạch búa tiều phuVà nắng gội cánh đồng vàng rạChiều gặt xong đoàn thợ gặt vềCó phải bên sông cười rộn rã
Ướt loáng đôi vai cô gái quê…

Bài thơ: Những tiếng hát

Bài thơ: Người tử sĩ

Người tử sĩ

Mũ sắt mờ trong sương phủAnh nằm yên như ngủ sayMáu thấm đầy manh áo cũNửa đường anh ngã xuống đâyĐể anh trên sườn núi vắngKhông biết có bao giờ trở lạiMột ngày về tìm anh ở đâuGiữa rừng nghìn lối cỏ lauNắm súng chào anh lần cuốiChúng tôi lại đi mê mảiNắng lên nhuộm đỏ hàng câyVéo von những tiếng chim rừng.
(1948)

Bài thơ: Người tử sĩ

Bài thơ: Chia tay trong đêm Hà Nội

Chia tay trong đêm Hà nội

Em đi với anh trong đêm Hà NộiQua những phố hè quen thuộc yêu thươngDọc hàng cây ánh đèn pha cuốn bụiTừng đoàn xe cao xạ chạy rung đườngPháo đang bắn trời ngoại ô gió thổiĐạn đỏ loè xa trong ánh trăngEm đi bên canh tóc xoà bay rốiNhỏ nhắn vai em khoác súng trườngNhìn em anh hãy còn bỡ ngỡNhư sợ bất ngờ em biến đi đâuPháo vẫn bắn chân mây đầy chớp lửaAnh lại nhìn em lòng xôn xaoTrăng soi gương mặt nghìn yêu dấuNgày mai hai đứa đã hai nơiHai đầu đất nước trong dông bãoCùng chung chiến đấu hai phương trờiĐêm nay trong vườn hoa ngổn ngang ụ súngBên ven hồ lốm đốm trăng xanhNghe quanh ta đêm hè nóng bỏngMắt bồi hồi em đi bên anhEm đi với anh qua bến xe đông chậtBao gia đình vội vã lúc ra điEm nhìn những mái nhà cao thấpĐã bao lần thấy những cuộc chia lyKìa xa xa một cụm đèn lấp lánhGiữa trời đêm như đang vẫy đang chàoChiếc máy bay ta lượn vòng nghiêng cánhBay qua vầng trăng điểm mấy ngôi saoEm nhìn bên dãy tường sập đổXưởng thợ lò than vẫn rực hồngNhà máy vẫn rì rầm không ngủLập loè đèn hàn điện bên sôngEm đi với anh trên đê cao vắngMột tiếng còi xe lửa huýt dài xaGió đưa khúc nhạc em yêu văng vẳng“Mỗi tấc đất Hà Nội đượm thắm mãi lòng ta”Trên gác nhỏ đèn dầu ai vẫn thứcEm vẫn đi và vẫn lắng yênCó tiếng ru đứa trẻ nào đang khócĐêm đã khuya trong phố cũ êm đềmAnh nắm cánh tay em và đứng lạiÔi anh không còn biết đang ở đâuNhớ nhau chân cứng đá mềm em nhéHẹn đánh Mỹ xong sẽ về tìm nhauChào Hà Nội của ta sáng đẹpGiữa đêm trăng trong biếc mênh môngThành phố tình yêu thành phố thépTa chào trái tim đất nước anh hùng
Anh ôm chặt em và ôm cả khẩu súng trường bên vai em.

Bài thơ: Chia tay trong đêm Hà Nội

Bài thơ: Nhớ

Nhớ

Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánhSoi sáng đường chiến sĩ giữa đèo mâyNgọn lửa nhớ ai mà hồng đêm lạnhSưởi ấm lòng chiến sĩ dưới ngàn câyAnh yêu em như anh yêu đất nướcVất vả đau thương tươi thắm vô ngầnAnh nhớ em mỗi bước đường anh bướcMỗi tối anh nằm mỗi miếng anh ănNgôi sao trong đêm không bao giờ tắtChúng ta yêu nhau chiến đấu suốt đờiNgọn lửa trong rừng bập bùng đỏ rựcChúng ta yêu nhau kiêu hãnh làm người1945
Bài thơ này đã được nhạc sĩ Hoàng Vân phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Bài thơ: Nhớ

Bài thơ: Quê hương Việt Bắc

Quê Hương Việt Bắc

Hoa lau phơ phất quấn chânGió cháy mặt người chiến sĩRời đồng bằng lên rừng núiTa đi đã mấy mùa xuânSơn La những lũng đầy sươngNhững đồi vàng hoe lúa chínNhững buổi rời tay bịn rịnChâu đi quấn quýt bờ mươngCòn đâu những bản mường yêu dấuGiặc đến trời hoang đất ngập troNhớ bước lui quân lòng rỏ máuÔi nắm xôi bà cụ Thái cầm choLòng ta vẫn ở trên Tây BắcNhững đêm thao thức tiếng từ quyTa khóc hờn căm thề giết giặcSông Đà ơi ta sẽ trở vềTừ những ngày đầu non nớt ấyTa đã đi – đi tới không ngừngTrên những con đường đầy lửa cháyLòn ta nặng nghĩa quê hươngLòng ta không ngừng ca hátÔi những núi chàm sáng ngờiTa yêu những rừng Việt BắcNơi ta khôn lớn lên ngườiQuê hương ta núi sông lộng lẫyMỗi lần vùng dậy lại đẹp hơnMỗi tấc đất ngày đêm bỏng giẫyMỗi lòng người như nước suối trongCao Bằng đèo lên cao vútMây trắng gọi người đi xaTa đạp quân thù ngã gụcTa chào thế giới về taLạng Sơn rừng hồi lộng gióĐêm đêm vang tiếng cọp gầmSông Kỳ Cùng ào ào sóng đổNhững ngày mải miết hành quânSông Thoa hiền từ cuộn đỏTa về chiến thắng huy hoàngChị lái đò cười đon đảChào anh bộ đội sang ngangTa yêu những dòng sông Việt BắcĐã bao lần tiễn bước quân điĐã bao lần đục ngầu máu giặcNhững bờ sông kể chuyện thầm thìTa yêu những buổi trưa đầm ấmEm bé trồng rau đuổi lũ gàTa yêu những nẻo đường thêu nắngChưa bao giờ đẹp như bây giờĐất nghèo càng chắt chiu yêu quýCủ mài Yên Bái sắn Tuyên QuangGian khổ đã nuôi lòng chiến sĩTa yêu bà mẹ Mán Cao LanCòn đây mãi sông Lô sông ChảyĐại bác gầm lên tiếng tự hàoLửa Phố Ràng, phố Lu còn cháyBến Bình Ca sóng vỗ xôn xaoTa tới núi xanh và suối bạcNgang trời Tam Đảo đứng nghiêng nghiêngÔi Cao Vân, Phú Minh, Quảng NạpTrái tim ta đập ở Thái NguyênMỗi tảng đá gốc cây bờ cỏNhư thiêng liêng phơ phất bóng cờTa đã tìm cây đa lịch sửHòn đất chôn rau nước Cộng hoàMột nhà sàn đơn sơ vách nứaBốn bên suối chảy cá bơi vuiĐêm đêm cháy hồng lên bếp lửaÁnh đèn khuya còn sáng trên đồiNơi đây sống một người tóc bạcNgười không con mà có triệu conNhân dân ta gọi Người là BácCả đời người là của nước nonViệt Bắc quê hương ta sáng chóiĐất tự do của những anh hùngChim bay rợp trời mây rộng rãiQuân đi rung chuyển những sông rừngBàn tay trắng ta giằng lấy súngChân không giầy đạp nát đồn TâyTrong áo rách lòng ta có ĐảngGiữa nghìn dông bão chẳng lung layNgười chiến sĩ bước đi phơi phớiNắng mưa Việt Bắc đã vàng ngườiChiều chiều ca hát quê hương mớiMỗi bước đi lòng một thắm tươi.1950
Một đoạn của bài thơ này được trích in trong sách giáo khoa cấp I (bộ cũ) với tiêu đề Bác Hồ ở chiến khu.

Bài thơ: Quê hương Việt Bắc

Bài thơ: Mùa thu vàng

Mùa thu vàng

Nào ai biết việc đời đưa rất lạTôi đến một nơi gió núi xôn xaoTrong rừng sâu triền miên xa tất cảNhư đã về đây từ một thuở nàoTôi đi mãi vào ngàn thông rợp bóngNhư đi sang một cõi khác nào rồiQuên hết cả chỉ thấy trời xanh rộngVà mùa thu im lặng ở quanh tôiĐã có mùa xuân đời tôi không nhỉVà đã có không cả một mùa hèTôi chỉ nhớ đã đi nhiều mê mảiNăm tháng đêm ngày theo một ánh xaVà hôm nay một mình trên đất lạTôi chợt nhận ra đã tới mùa thuBao nhiêu chuyện tôi không còn nhớ nữaVới cả bao nhiêu nét mặt đã mờTôi nhìn lại tất cả chìm nhòa hếtRồi sương tan dần ánh sáng lặng trongCho tôi nhìn về mãi xa xa títBỗng nhiên tôi thấy rõ một bờ sôngBóng áo vải thô một cô gái nhỏHàng trẩu cao đường đỏ lá vàng hoeEm tiễn anh lính đi nơi đạn lửaMôi run run em chúc có ngày vềEm gái ơi tôi vẫn đây còn sốngCòn em bây giờ ở nơi đâuBao nhiêu nước đã trôi bao nhiêu sóngNơi dòng sông xanh in bóng núi caoÔi mùa thu hôm nay nghiêng cánh vàngĐưa tôi bay về nơi nguồn tìm em.Đây là một trong 3 bài thơ cuối cùng của Nguyễn Đình Thi (Mùa thu vàng, Gió bay và Núi xưa).
Nguồn: Trong cát bụi (thơ), Nguyễn Đình Thi, NXB Văn học, 1992

Bài thơ: Mùa thu vàng

Bài thơ: Việt nam quê hương ta

Việt nam quê hương ta

Việt Nam đất nước ta ơiMênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơnCánh cò bay lả rập rờnMây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiềuQuê hương biết mấy thân yêuBao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đauMặt người vất vả in sâuGái trai cũng một áo nâu nhuộm bùnĐất nghèo nuôi những anh hùngChìm trong máu lửa lại vùng đứng lênĐạp quân thù xuống đất đenSúng gươm vứt bỏ lại hiền như xưaViệt Nam đất nắng chan hoàHoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanhMắt đen cô gái long lanhYêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chungĐất trăm nghề của trăm vùngKhách phương xa tới lạ lùng tìm xemTay người như có phép tiênTrên tre lá cũng dệt nghìn bài thơNước bâng khuâng những chuyến đòĐêm đêm còn vọng câu hò Trương ChiĐói nghèo nên phải chia lyXót xa lòng kẻ rời quê lên đườngTa đi ta nhớ núi rừngTa đi ta nhớ dòng sông vỗ bờNhớ đồng ruộng, nhớ khoai ngô
Bũa cơm rau muống quả cà giòn tan…

Bài thơ: Việt nam quê hương ta

Bài thơ: Lá đỏ

Lá đỏ

Gặp em trên cao lộng gióRừng lạ ào ào lá đỏEm đứng bên đường như quê hươngVai ác bạc quàng súng trường.Ðoàn quân vẫn đi vội vãBụi Trường Sơn nhoà trời lửa.Chào em, em gái tiền phươngHẹn gặp nhau nhé giữa Sài Gòn.Em vẫy cười đôi mắt trong.(Trường Sơn, 12/1974)Bài thơ này đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc thành bài hát cùng tên.
Nguồn: Trường Sơn – đường khát vọng, NXB Chính trị quốc gia, 2009

Lá đỏ – Hoàng Hiệp phổ nhạc, Tạ Minh Tâm trình bày

Bài thơ: Đất nước

Đất nước

Sáng mát trong như sáng năm xưaGió thổi mùa thu hương cốm mớiTôi nhớ những ngày thu đã xaSáng chớm lạnh trong lòng Hà NộiNhững phố dài xao xác hơi mayNgười ra đi đầu không ngoảnh lạiSau lưng thềm nắng lá rơi đầy.Mùa thu nay khác rồiTôi đứng vui nghe giữa núi đồiGió thổi rừng tre phấp phớiTrời thu thay áo mớiTrong biếc nói cười thiết tha!Trời xanh đây là của chúng taNúi rừng đây là của chúng taNhững cánh đồng thơm mátNhững ngả đường bát ngátNhững dòng sông đỏ nặng phù saNước chúng taNước những người chưa bao giờ khuấtÐêm đêm rì rầm trong tiếng đấtNhững buổi ngày xưa vọng nói về!Ôi những cánh đồng quê chảy máuDây thép gai đâm nát trời chiềuNhững đêm dài hành quân nung nấuBỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.Từ những năm đau thương chiến đấuÐã ngời lên nét mặt quê hươngTừ gốc lúa bờ tre hồn hậuÐã bật lên những tiếng căm hờnBát cơm chan đầy nước mắtBay còn giằng khỏi miệng taThằng giặc Tây, thằng chúa đấtÐứa đè cổ, đứa lột da…Xiềng xích chúng bay không khoá đượcTrời đầy chim và đất đầy hoaSúng đạn chúng bay không bắn đượcLòng dân ta yêu nước thương nhà!Khói nhà máy cuộn trong sương núiKèn gọi quân văng vẳng cánh đồngÔm đất nước những người áo vảiÐã đứng lên thành những anh hùng.Ngày nắng đốt theo đêm mưa dộiMỗi bước đường mỗi bước hy sinhTrán cháy rực nghĩ trời đất mớiLòng ta bát ngát ánh bình minh.Súng nổ rung trời giận dữNgười lên như nước vỡ bờNước Việt Nam từ máu lửaRũ bùn đứng dậy sáng loà.1948-1955Bài thơ này từng được sử dụng trong chương trình SGK Văn học 12 giai đoạn 1990-2006, nhưng đã được chuyển thành đọc thêm trong SGK Ngữ văn 12 từ 2007.Bản chép ở trên được in trong tập Tia nắng (NXB Văn học, 1983) và tập Người chiến sĩ (NXB Văn nghệ, 1956). Theo Thơ Việt Nam 1945-1960 (NXB Văn học, 1960) thì sau câu “Lòng dân ta yêu nước thương nhà” còn có thêm bốn câu:Những làng xóm mọc lên luỹ thépNhững ruộng vườn thành bể dầu sôiQuân giặc kinh hoàng trên đất chếtMỗi bước đi lạnh toát mồ hôiVà câu “Lòng ta bát ngát ánh bình minh” in là: “Đây những người con Hồ Chí Minh”.Dưới đây là bản chép tay của Nguyễn Duy năm 1948 theo bản được phổ biến lần đầu tiên, trước khi được tác giả sửa lại như trên vào năm 1955:Sáng mắt trong như sáng năm xưaGió thổi mùa thu hương cốm mớiCỏ mòn thơm mãi dấu chân em.Gió thổi mùa thu vào Hà NộiPhố dài xao xác heo mayNắng soi ngõ vắngthềm cũ lối ra đi lá rụng đầyÔi nắng dội chan hoànao nao trời biếcNắng nhuộm hương đồng ruộng hương rừng chiến khuTháp Rùa lim dim nhìn nắngmấy cánh chim non trông vời nghìn nẻoMây trắng nổi tơi bờiMấy đứa giết người hung hăng một buổiTháng Tám về rồi đâyhôm nay nghìn năm gió thổiÐàn con hè phố môi hồng hớn hởngày hẹn đến rồiHôm nay nghìn năm trời muôn xưaCác anh ngậm cười bãi núi ven sông.Hà Nội ơi núi rừng.Nguồn:1. Tia nắng, NXB Văn học, 19832. Người chiến sĩ, NXB Văn nghệ (tiền thân của NXB Văn học), 19563. Thơ Việt Nam 1945-1960, NXB Văn học, 1960
4. Tuyển tập Nguyễn Đình Thi (tập 3), NXB Văn học, 1997

Video ngâm bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi

Nguyễn Đình Thi là một cây đại thụ trong nền văn học Việt Nam. Những bài thơ của ông được yêu thích bởi nhiều thế hệ người đọc và luôn sống mãi với thời gian

Đăng bởi: Như Huỳnh

Từ khoá: 10 bài thơ hay của nhà thơ Nguyễn Đình Thi